‘Convenant’ met veiligheidsbranche roept vragen op

Kamerleden van oppositie en coalitie willen opheldering over publiek-private samenwerking tussen beveiligingsbedrijven en lokale overheden. Gemeenten besteden cameratoezicht vaak uit aan een beveiligingsbedrijf en huren daar ook boa’s in. Een convenant om camerabeelden en data vanuit ‘sensing’ te delen is in 2016 door oud-minister Van der Steur (VVD) niet officieel gedeeld met de Tweede Kamer. 

Niet officieel gedeeld convenant
De Kamerleden van D66, CDA en SP reageren op een artikel dat afgelopen week verscheen in De Groene Amsterdammer onder de kop ‘Te koop: openbare orde en veiligheid’. Het artikel laat zien dat de private veiligheidsbranche steeds meer opdrachten binnenhaalt die voorheen door de overheid werden geregeld. Daarbij zijn het ‘opvallend veel’ VVD’ers die de belangen van de beveiligingssector behartigen. Het meest in het oog springend is Ard van der Steur, oud-minister van Veiligheid en Justitie, die in 2016 een convenant tekent, waarin wordt geregeld dat camerabeelden en allerlei data uit andere sensoren gedeeld mogen worden tussen het departement, de politie en de private sector, en dit niet offcieel deelt met de Tweede Kamer.

‘Oogsten van data’
Tegenwoordig is Van der Steur voorzitter van de Nederlandse Veiligheidsbranche, diezelfde branche waarmee hij volgens het artikel als minister afspraken maakte om méér data te gaan delen. Vorig jaar was hij bij een jubileum van Europese federatie van beveiligingsbedrijven, waar topman Graham Levinsohn van het mondiale beveiligingsbedrijf G4S er geen doekjes om windt: ‘het oogsten van data’ is topprioriteit voor zijn bedrijf. Uit een nog lopend onderzoek van De Groene en EenVandaag blijkt dat gemeenten verschillend omgaan met de bewaartermijn van camerabeelden. Die mogen niet langer dan strikt noodzakelijk worden bewaard, met een maximum van vier weken, maar waar de gemeente Veere de beelden enkele dagen bewaart, houdt Twenterand ze twee maanden vast.

Miljoenenbezuiniging
De Kamerleden willen van de nu verantwoordelijke minister van Justitie en Veiligheid en de minister voor Rechtsbescherming weten welke initiatieven er sinds 2012 zijn ontplooid, welke overheden daarbij betrokken zijn geweest en welke informele en formele afspraken er zijn gemaakt en waarom de Tweede Kamer daar niet over is geïnformeerd. ‘Hoe beoordeelt u de miljoenenbezuiniging op de politie van een voormalig VVD-minister die nu verkondigt dat particuliere beveiligers politietaken moeten overnemen omdat er grote tekorten zijn?’, wil Ronald van Raak (SP) graag weten. Ook wil hij horen of de bewindslieden van mening zijn dat veiligheid primair een publieke taak is.

Wettelijke grondslag
Kamerleden Chris van Dam (CDA) en Kees Verhoeven (D66) zijn benieuwd wat voor soort data worden gedeeld en of er afspraken zijn gemaakt over het gebruik ervan en over bewaartermijnen. Hoe is bijvoorbeeld gewaarborgd dat particuliere beveiligingsorganisaties publiek ‘gesenste’ data niet kunnen benutten voor andere taken of doeleinden dan strikt voor de taak waarvoor zij zijn gecontracteerd? Ook willen zij weten welke wettelijke grondslag politie, OM, overheid en de private sector gebruiken om camerabeelden met elkaar te delen en hoe gemeenten omgaan met camera’s en sensors in de openbare ruimte en de opslag van deze data. ‘In welke mate houdt de Autoriteit Persoonsgegevens toezicht hierop?’

Boa’s
Tot slot willen de Kamerleden weten wat de betrokkenheid is van grote beveiligingsbedrijven als G4S, Trigion en Securitas bij het ‘verhuren’ van buitengewoon opsporingsambtenaren (boa’s) aan gemeenten en andere overheidsorganen. Hoe verhoudt zich in deze gevallen bijvoorbeeld de private aanstelling van een boa tot de publieke taak van opsporingsambtenaar? Hoe wordt voorkomen dat publieke en private informatiestromen en belangen door elkaar heen gaan lopen en wie houdt hier toezicht op? Als uitsmijter willen de Kamerleden een oordeel van de bewindslieden over de in het artikel geconstateerde samenloop van functies van Tjibbe Joustra in zijn voormalige hoedanigheid van voorzitter van de  Onderzoeksraad voor Veiligheid én als lid van de Raad van advies van G4S.