AP: meer aandacht nodig voor toepassingen slimme steden

Gemeenten staan niet altijd voldoende stil bij de privacywetgeving, terwijl dit juist essentieel is als het gaat om de inzet van technologie in de openbare ruimte – de zogeheten smartcitytoepassingen. Dat schrijft de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) in een nieuw rapport. ‘Slecht ontwikkelde toepassingen kunnen namelijk ten koste gaan van de vrijheid van inwoners en bezoekers van die gemeente.’

Vragen stellen

Gemeenteraden moeten voldoende kennis en informatie hebben over de slimme toepassingen om goed hun controlerende taak uit te kunnen voeren. De AP raadt raadsleden aan om hun interne privacytoezichthouder, de functionaris gegevensbescherming (FG), te vragen ‘hoe de privacy geborgd is en welke risico’s er zijn voor mensen die in hun gemeente wonen, werken of er op bezoek zijn’.

In de ontwikkeling

‘Bestuurders en ambtenaren moeten de rechten en vrijheden van burgers uiterst serieus nemen’, zegt vicevoorzitter Monique Verdier. ‘Dat betekent dat zij hun privacy ook daadwerkelijk meenemen bij elke stap in de ontwikkeling naar een smart city. Laat privacy het startpunt zijn van innovatie, niet het sluitstuk.’

Angst bij gemeenten

Er zijn grote verschillen in de mate waarin gemeenten smartcitytoepassingen gebruiken. Met meetapparatuur kunnen verkeersstromen worden bepaald en bezoekersaantallen gemeten. Sommige gemeenten lopen voorop en zetten nieuwe technologieën in, maar andere doen er weinig tot niets mee. De omvang van de gemeente heeft hiermee te maken. De AP bracht al eerder naar buiten dat er angst is bij gemeenten voor deze toepassingen.

Surveillancemaatschappij

Nederland beschikt volgens de AP over veel technologische kennis en innovatiekracht, maar Verdier waarschuwt dat het gevaar bestaat van een surveillancemaatschappij. ‘De inzet van technologie kan gemeenten weliswaar meer inzicht geven in het gebruik van de openbare ruimte. Maar dat mag niet zonder stil te staan bij de prijs die de inwoners en bezoekers van die gemeente hiervoor betalen.’

Verzwaard toezicht

De AP beboette eind april Enschede voor 600.000 euro voor het volgen van het binnenstadpubliek op een manier die niet zou mogen (en de gemeente ging hiertegen in bezwaar). Verdier vertelde vervolgens dat er signalen waren dat meer gemeenten op een onrechtmatige manier gebruik maken van wifi-tracking en kort daarna plaatste de AP voor het eerst een gemeente, Hellevoetsluis, onder verzwaard toezicht vanwege zorgen over de bescherming van gevoelige gegevens van inwoners.