Zet 15 technische ondernemers bij elkaar en kijk wat er gebeurt...

Accelerator programma in Groningen.

Vorige week was ik in Groningen om daar samen met 15 technische MKB bedrijven te werken aan het thema Leven Lang Ontwikkelen. Deze middag was onderdeel van het Accelerator programma, dat wij hebben opgezet samen met SER Noord-Nederland, Wij Techniek en Bouwend Nederland. Het originele doel van het programma was om ondernemers kennis te laten delen over hoe zij hun medewerkers stimuleren om met hun ontwikkeling bezig te zijn, om niet zelf het wiel opnieuw uit te hoeven vinden.

De middag verliep anders dan gedacht. Ten eerste ging het geplande programma gelijk de deur uit, omdat duidelijk werd dat deze ondernemers veel met elkaar te bespreken hadden. Het waren energieke en ook pittige discussies waarin belicht werd dat de problematiek in de technische sector deze ondernemers naar het hart grijpt. Ten tweede werd duidelijk dat het grootste pijnpunt zit in het werven van technici. De ondernemers willen zich graag bezighouden met de ontwikkeling van hun huidige medewerkers, maar het werven van nieuw talent is toch echt prioriteit nummer 1.

De discussie kreeg al snel aan “wij-en-zij” dynamiek, waarbij vooral opleiders het te verduren kregen. Toch werd er ook ingezien dat er juist met hen samengewerkt moet worden om efficiënte oplossingen te vinden. Dit argument was ook de reden voor ondernemers om zich bij dit programma aan te sluiten, omdat ook zij zich realiseren dat je in je eentje het werk niet gaat volbrengen.

Zoek naar oplossingen op lokaal of regionaal niveau

Tijdens de discussies met de ondernemers kwam naar voren dat ze vooral denken vanuit de ‘cirkel van betrokkenheid’ (zie afbeelding): dit zijn de zaken die van invloed zijn op hun werkzaamheden, waar ze bij ‘betrokken zijn’. Op deze aspecten heb je geen of beperkte invloed. In dit geval zijn dat bijvoorbeeld de nationale trends die het tekort aan technici veroorzaken, zoals het slechte imago van de techniek, gebrek aan techniek op het basis- en middelbaar onderwijs en de nationale drang om een ‘kenniseconomie’ te zijn. Het is belangrijk om jezelf los te koppelen van deze trends, omdat zij niet gemakkelijk oplosbaar zijn, al helemaal niet alleen.

Daarnaast hebben we de ‘cirkel van invloed’, waarin ik voor deze groep twee dimensies onderscheid: de invloed die je hebt in je eigen bedrijf en de invloed die je hebt op je directe omgeving. Natuurlijk kun je in je eigen bedrijf structuren en programma’s ontwikkelen om mensen te werven, maar uit ervaring blijkt dat dit geen zoden aan de dijk zet. De Groningse ondernemers hadden zelf veel al geprobeerd (open dagen, extra salaris, mensen met afstand tot de arbeidsmarkt aannemen), maar kampen nog steeds met grote tekorten. Alleen lukt het dus niet.

Het is daarom van belang om naar de tweede dimensie van de cirkel te kijken: de invloed die je hebt op je directe omgeving. Om het tekort aan technici te verminderen moet er samengewerkt worden door bedrijven, opleiders en onderwijs. Dit zal op lokaal of regionaal niveau moeten gebeuren om duurzame programma’s op te zetten. Op lokaal en regionaal niveau kunnen verschillende partijen gemakkelijk samen komen en korte communicatielijnen opzetten. Zo kunnen concrete oplossingen worden bedacht, zoals begeleiderspoules van bedrijven of actieve samenwerkingen met opleiders om curricula af te stemmen op de behoeftes van de bedrijven. Indien er succesvolle projecten zijn opgezet, kunnen deze als blauwdruk gebruikt worden in andere regio's. Zo kunnen we stapje voor stapje het tekort proberen te verminderen.

Het is ontzettend belangrijk dat er zo snel mogelijk nog meer concrete programma’s staan om nieuwe technici te werven. Deze hoeven niet perfect te zijn, maar kunnen telkens gefinetuned worden. Laten we gewoon beginnen en dan zien we waar het schip strandt, waarna de koers aangepast kan worden. Als we dit niet voor elkaar krijgen, zal dit grote gevolgen hebben voor de hele samenleving. Een Groningse ondernemer uit de bouw vertelde al dat hij 95% van de aanvragen moet afwijzen, simpelweg omdat hij de capaciteit niet heeft. Dit betekent dat cruciaal onderhoud aan gebouwen en de huizenbouw niet uitgevoerd kunnen worden. Zitten we dan, met onze kenniseconomie, in een tentje op de hei...