Ien Dales Integriteitsaward naar Werkgroep Integriteit Limburg

De provinciale Werkgroep Integriteit Limburg heeft de Ien Dales Integriteitsaward van de Ien Dales Leerstoel van het CAOP gewonnen. De jury noemde de infrastructuur en samenwerkingsvorm van de werkgroep uniek in Nederland en een voorbeeld. Voorzitter Rick Duiveman nam de prijs donderdag in ontvangst. ‘De tijd van wegkijken is voorbij.’

Hoe belangrijk is deze award voor de provincie Limburg?

Duiveman: ‘Limburg vervult nu een voortrekkersrol in integriteitsbeleid en dat beïnvloedt de beeldvorming over de provincie ten positieve. Je mag het eigenlijk niet zeggen, maar ik vind het best wel terecht dat we de award hebben gewonnen.’

Waarom werd de werkgroep in 2012 ingesteld?

‘We zijn onze eigen weg gegaan in integriteitsbevordering vooruitlopend op de zorgplicht van burgemeesters, CvdK’s en dijkgraven. Onze belangrijkste taak is het verhogen van integriteitsvolwassenheid van het openbaar bestuur en het scheppen van een gemeenschappelijk integriteitskader. We zien de prijs als beloning voor onze continue inzet. Daarbij is de gezamenlijkheid best uniek. We werken puur inhoudelijk samen zonder hiërarchie. Die samenwerking biedt voordelen. We bieden ambtelijke ondersteuning en ondersteunen de stuurgroep en bestuurders bij hun integriteitsbeleid. We houden contact met gemeenten en pakken onafhankelijk van de stuurgroep vragen op. Verder bieden we expertise op onze website, in informele gesprekken en op bijeenkomsten.’

De jury roemt de infrastructuur van de werkgroep (een vertrouwenspersoon voor bestuurders en een contactpersoon van elke deelnemende organisatie) en de vorm van samenwerken voor integriteitsbevordering. Hoe zien die eruit?
‘Ten eerste bestaat ons team uit intrinsiek gemotiveerde ambtenaren en dat geeft een gemeenschappelijk gevoel. Het is een breed team, met griffiers, juristen, beleidsmedewerkers, een directeur, dat weinig aansturing nodig heeft. De infrastructuur van integriteitsbeleid bij Limburgse overheden was divers belegd. We hebben die infrastructuur daarom geordend naar wat je van tevoren kunt afspreken over morele oordeelsvorming, regelgeving en handhaving. De ontdekking van een schending was nogal incidentgedreven. Die paniekfactor hebben we met protocollen genormaliseerd. Denk na over je visie en wat je wilt doen met een melding. We hebben het handelingsperspectief geprofessionaliseerd. Die elementen vormen een gemeenschappelijk integriteitskader.’

Hoe heeft uw werkgroep de integriteitsvolwassenheid van het openbaar bestuur in Limburg verhoogd?

‘Door die tegelijk op bestuurlijk en ambtelijk niveau in te richten. Het is niet gelijk, maar je moet wel gelijk optrekken om een gemeenschappelijk integriteitskader te vormen. We belegden bijeenkomsten met de burgemeester, gemeentesecretaris en griffier samen. Zo vorm je dat kader en heb je een breed draagvlak. Je kunt namelijk wel een gedragscode hebben, maar aandacht geven aan de uitvoering, het draagvlak en monitoren met de driehoek is ook nodig. De meeste gemeenten hanteerden de gedragscode uit 2004. Die meesten hebben dit nu verbeterd.’

Hoe bereikt u ambtenaren op de werkvloer?

‘De aandacht voor integriteit daar levend houden is lastig. De resultaten zijn heel wisselend. De ene gemeente is hier veel actiever in dan de andere. We moeten daar alert op blijven’

Heeft u een concreet voorbeeld van uw succesvolle beleid?
‘We zien vooral dat het integriteitskader wordt opgepakt. De tijd van wegkijken is voorbij. Overheden treden op bij overtredingen. Die cultuuromslag zie je ook terug in berichtgeving in de lokale pers. De Limburger bericht nu feitelijk en zakelijk over het feit dat twee ambtenaren in Brunssum zijn geschorst. Voorheen was het vaak tendentieuze berichtgeving en ging het los op sociale media. Nu vindt men het niet meer gek dat er disciplinaire maatregelen volgen. We doen er wat aan.’

Hoe ziet u de toekomst van uw werkgroep?

‘Wij zullen het thema integriteit vanuit de meest uiteenlopende invalshoeken blijven benaderen. Zo vestigde onze commissaris Theo Bovens onlangs aandacht op integriteitshandhaving bij zelfstandige bestuursorganen (zbo’s). Als daar behoefte aan is, pakken we dat in de volle breedte op. We moeten het thema levend houden. Onze kracht ligt in informele samenwerking. Als we ons ambtelijk opstellen, verliezen we aan kracht. De structuur is niet heilig. Daarbij zijn we onder de naam Dutch Approach best practice geworden in Europa.’