Samenwerken in plaats van afstemmen

Het thema zorg en veiligheid vraagt om intensieve samenwerking tussen overheid, maatschappelijke partners en direct betrokkenen. VNG en BMC verzorgen samen de opleiding Zorg en Veiligheid voor iedereen die deze samenwerking beter wil organiseren. Een nieuwe ronde van de opleiding start op 5 april en nieuwe aanmeldingen zijn welkom. Katinka Reijnders is werkzaam bij Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI) en een van de experts die aan het woord komt in de module Netwerksamenwerking, een van de vier modules. Ze zoomt in op samenwerking, waarom die vaak niet goed loopt en wat daaraan te doen is. 

Het schort nogal eens aan goede netwerksamenwerking op het terrein van zorg en veiligheid constateert Katinka Reijnders. En dit, terwijl Netwerksamenwerking juist hier essentieel is vanwege het grote aantal betrokken organisaties. “Denk aan gemeenten, zorgorganisaties, politie, DJI, reclassering en woningcorporaties. Vaak hebben ze vooral instrumenteel contact; ze stemmen wel incidenteel af maar werken niet structureel samen. Goede samenwerking is geen momentopname. Het is een traject dat begint met het beschrijven van doelen, het betrekken van de juiste partners – niet in de laatste plaats de cliënt, patiënt of gedetineerde zelf – die samen verantwoordelijkheid dragen voor het succes van een traject. Daarvoor is elkaar op de hoogte houden van hoe het loopt van groot belang. En ja dat vereist ook goede afspraken over gegevensdeling en privacy. Maar die worden vaak als excuus gebruikt waarom samenwerking niet kan, kijk liever hoe het wel kan.” Deze opleiding geeft handvatten hoe je die samenwerking kunt bereiken. 

Oog voor (organisatie)belangen

Voor betere samenwerking is het volgens Reijnders belangrijk dat netwerkpartners oog hebben voor de belangen van elkaars organisaties. Niet alle partijen hebben (altijd) dezelfde belangen, maar ze hebben elkaar wel nodig om hun deelbelang te waarborgen en de doelen van hun organisatie te realiseren. Ze ziet dat nog te vaak misgaan. “Mensen zijn er niet in getraind en zijn zich niet bewust van het (organisatie)belang van de ander.” Of zoals een eerdere deelnemer aan de opleiding, Danny Nijdam het verwoordde:  “Ze denken ergens recht op te hebben, dus eisen ze het op. Terwijl het juist zo belangrijk is om echt naar je partnerorganisaties te luisteren en een samenwerkingsrelatie op te bouwen vanuit vertrouwen en begrip.”

Focus op het doel

Intensief contact vooraf, met oog voor elkaars belangen bespaart tijd achteraf. Het zorgt voor begrip, draagvlak en praktische oplossingen. Reijnders noemt een voorbeeld. “Een gedetineerde heeft geen recht op een uitkering. Die kan daardoor misschien de huur van zijn sociale huurwoning niet meer opbrengen en raakt zijn huis kwijt. We willen recidive voorkomen, en zorgen dat een ex-gedetineerde weer onderdeel wordt van de maatschappij. Maar hoe makkelijk is dat zonder dak boven je hoofd? Verreweg het grootste gedeelte van de gedetineerden zit slechts voor korte tijd vast, korter dan 4 maanden. Een gemeente kan bijvoorbeeld tijdelijk de huurkosten overnemen om huisuitzetting, en daarmee erger, te voorkomen.”

Eye-openers

Veel deelnemers aan de opleiding beseffen dat ze niets bereiken zonder partners. Maar in de opleiding krijgen ze niettemin eye-openers. “Die eye-opener is vaak dat het in de praktijk kan, en vooral hoe. Je ziet het pas als je het doorhebt, om het ‘Cruijffiaans’ te benoemen. Door te handelen vanuit de bedoeling, te denken voorbij wetten en regels en verder te kijken dan je eigen rol. Dat laatste speelt ook binnen organisaties waar mensen soms te rigide kijken naar hun taak, handelingsverlegenheid noem ik dat. Deelnemers geef ik daarom graag mee: durf te handelen, in de opleiding krijg je concrete handvatten hoe.” Nijdam: “Het heeft me vooral bewust gemaakt van mijn eigen rol en wat ik zelf kan doen.” 

Ook beter leren samenwerken aan zorg en veiligheid? Benieuwd naar de andere modules? Kijk voor meer informatie over de opleiding op de site van de VNG.
Inschrijven kan nog tot 11 februari.