Het is tenenkrommend te zien hoe ineffectief en inefficiënt de debatten in de Tweede Kamer verlopen. Zo ook bijvoorbeeld het argument van zowel de minister-president Rutte en minister De Jonge dat bij de aanpak van deze pandemie het logisch is dat er fouten worden gemaakt en de aankondiging dat er ook nog fouten gemaakt zullen worden bij de bestrijding van het corona-virus. Hetgeen beide heren in principe een vrijbrief geeft in hun handelen… Natuurlijk ben ik ook van mening dat je in crisistijd niet alles kunt overzien, maar zoveel politieke nationale en internationale tekortkomingen zoals die door covid-19 aan het licht komen laat zien dat de politiek faalt. Temeer om vele vooraanstaande virologen in de  wereld gewaarschuwd hebben dat er een pandemie op de loer lag.

Natuurlijk zal de reactie van de politiek zijn dat : ‘het eenvoudig is om aan de zijlijn commentaar te leveren’. Echter gaat die vlieger wat mij betreft niet op, omdat ik weet dat vele deskundigen in Nederland stonden te trappelen om een helpende hand te bieden. Echter omdat het ministerie van VWS te veel de regierol wilde uitoefenen, was de invloed van de politiek op de operationele activiteiten te groot, en zijn vele zaken niet of te laat goed  van de grond gekomen.

Het is dus zaak dat er zo spoedig mogelijk landelijk/regionaal een organisatie wordt opgezet die rampen op deze schaal met volledige mandaat (lees minder politieke bemoeienis) te lijf kunnen gaan. Deze organisatie moet ook daar waar mogelijk maximaal samenwerken. Zoals bijvoorbeeld met onze eigen defensie die continu getraind worden om in oorlog- en crisissituaties direct en adequaat te acteren. Maar daarnaast ook andere Europese organisaties immers grote rampen kennen vaak geen grenzen.

Niet alleen een crisis als covid-19 toont het falen van de politiek aan, maar zo hebben we de laatste decennia te maken met grote maatschappelijke problemen die de politiek maar niet structureel kan oplossen. Denk hierbij aan het tekort aan huurwoningen, het tekort aan zorgpersoneel, het tekort aan zorg- en verpleeghuizen, het tekort aan leraren, de lange wachtrijen GGZ, het tekort aan blauw op straat, toenemende armoede in ons land, ontoereikend  openbaar vervoer  en zo kan ik nog wel even doorgaan….

En naast onze nationale problemen spelen er mondiaal nog grotere bedreigingen zoals milieu en de enorme bevolkingsgroei die ons welzijn zullen gaan aantasten als we niet tijdig ingrijpen. En ook daar moeten we helaas concluderen dat de politiek niet zo effectief is.

De politiek zal hierop antwoorden dat de oorzaak van deze problemen te maken heeft met het ontbreken van geld. Ik waag dit ten sterkste te betwijfelen want er moet eerst maar eens door goede controles/audits aangetoond worden dat Nederland goed met ons belastinggeld omgaat. Uit eigen ervaring durf ik te stellen dat de gezondheidszorg in Nederland minimaal 20% goedkoper kan met behoud van de kwaliteit en toegankelijkheid, als de (te) vele betrokkenen maar bereid zijn over hun eigen schaduw heen te willen stappen.

Het falen van de politiek is een structureel probleem en terug te brengen naar de volgende hoofdoorzaken :
- de politiek en ambtelijk apparaat zijn onvoldoende deskundig
- men maakt onvoldoende gebruik van de beste deskundigen die ons land heeft
- de politici streven naar electoraal gewin en niet naar de beste oplossing
- het ontbreekt aan goede onafhankelijke en transparante controles
- de politiek heeft geen lange termijn horizon
- de politieke versnippering leidt tot te veel ineffectieve foutgevoelige compromissen
- chronisch tekort aan onderzoeksjournalistiek

Ik wil met dit betoog niet de gedreven individuele politicus of ambtenaar die gepassioneerd en hard werkt persoonlijk de schuld te geven van de geschetste huidige problemen en bedreigingen. Maar kijkend naar de komende verkiezingen in maart wil ik de politieke partijen met klem oproepen om zeer duidelijk naar de bevolking aan te geven HOE zij de structurele modelverandering van de politiek en ambtelijk apparaat vorm willen gaan geven, want anders zullen de politieke idealen (opnieuw) niet behaald worden.

Marc van Corven