Wim van de Donk: ‘Never waste a good crisis’

In korte minicolleges van ongeveer 8 minuten bespreken hoogleraren bestuurskunde uit Nederland en Vlaanderen wat de corona-crisis betekent voor de bestuurswetenschap en omgekeerd wat de bestuurswetenschap betekent voor het begrip van de crisis en voor handelingsgevolgen. Het betreft een initiatief van de Vereniging voor Bestuurskunde (VB).

Wim van de Donk, hoogleraar bestuurskunde aan de Tilburg University, en daarnaast commissaris van de  koning in Noord-Brabant, reflecteert op de beleidsaanpak van de crisis. Hij laat zien dat beleidsvraagstukken sterk van aard kunnen verschillen, afhankelijk van de mate waarin overeenstemming bestaat over kennis en causaliteit alsmede over waarden en preferenties. Naast getemde beleidsproblemen zijn er ongetemde en zelfs ontembare problemen. De aanpak daarvan kan niet eenduidig en technocratisch plaatsvinden, maar is onvermijdelijk politiek en strategisch. Het beleid is chaotisch, met onverwachte wendingen en 2e en 3e orde effecten. Dat zien we in de corona-aanpak gebeuren: na de start, met duidelijke adviezen van het OMT (het ‘outbreak management team’) zien we internationale verschillen, concurrerende curves, en ‘spill over’ effecten naar andere domeinen, zoals de economie. Naarmate het politieke karakter van de corona-crisis zal toenemen, zullen we volgens Van de Donk ook zien dat de crisis voor tal van partijen aanleiding zal zijn om al eerder en langer bestaande voorkeuren of doelstellingen, in andere arena’s spelend, in het spel te brengen. Bijvoorbeeld over de vraag of marktwerking in de zorg wel zo’n goed idee was. ‘Een crisis biedt kansen, ook voor kwesties die weinig met de crisis te maken hebben.’