Wie is verantwoordelijk in situatie Ter Apel?

Over het aantal bewoners van het provisorische tentenkamp in Ter Apel doen dinsdag verschillende verhalen de ronde. De verantwoordelijkheden lopen door allerlei lagen van het openbaar bestuur heen.

Ernstig te wensen over
Minister Leers van Immigratie, Integratie en Asiel heeft gezegd dat de huidige situatie met het tentenkamp van uitgeprocedeerde asielzoekers in Ter Apel niet langdurig houdbaar is. Fractievoorzitter Henk Staghouwer (ChristenUnie provincie Groningen) heeft geconstateerd dat de humanitaire omstandigheden ernstig te wensen over laat. Hij heeft Max van den Berg, Commissaris van de Koningin in Groningen, gevraagd om zo snel mogelijk voor noodvoorzieningen te zorgen.

Verkeerde redenen
Staghouwer: ‘Ik probeer er zo beweging in te krijgen. Of dat de taak van de provincie is? Wij gaan wel over het denken aan de medemens. De CdK is in staat om in maatregelen te voorzien. Hij heeft gezegd dat hij alles in het werk zal stellen om de nood te lenigen.’ Volgens Staghouwer waren dinsdagochtend om 7 uur maar liefst 243 mensen in het tentenkamp. ‘Ik trof gemotiveerde mensen aan die staan voor hun zaak. Ze zijn in opstand gekomen, want overtuigd dat hun zaak juist is. Ze moeten om verkeerde redenen het land uit. Ze willen nogmaals de procedure zien. Het is krom. Nederlanders mogen niet naar Irak en zij moeten wel.’

Toiletten en vuilnisbakken
De gemeente Vlagtwedde en het ministerie van Binnenlandse Zaken hebben al gezorgd voor toiletten, vuilnisbakken en drinkwater. Staghouwer vindt dat we in Nederland ook verantwoordelijk zijn voor basisvoorzieningen, zeker als het om vrouwen en kinderen gaat. ‘De burgemeester van Vlagtwedde is van goede wil, maar haar mogelijkheden zijn beperkt.’ Staghouwer denkt dat de uitgeprocedeerden zo lang blijven als nodig is. ‘Dat kan twee weken zijn, maar ook vier of zes.’

Twee redenen voor beëindiging
Maar volgens Frank Wassenaar, woordvoerder van het ministerie is het geen kwestie van maanden of weken. Leers wil niet vooruitlopen op het eventuele moment van beëindiging van het tentenkamp. Hij heeft de asielzoekers eerder een week bedenktijd met onderdak, zonder voorwaarden aangeboden, maar de asielzoekers hebben dit geweigerd. Wassenaar wijst erop dat het kamp op terrein van het COA staat. ‘Er zijn twee redenen waarom het tentenkamp beëindigd kan worden. De eerste is als de openbare orde in het geding is. Dan is het een kwestie van de gemeente Vlagtwedde, want het is hun gemeentegrond. In het tweede geval beslist de minister. Namelijk op het moment dat de uitvoering van het vreemdelingenbeleid in gevaar komt.’

Geen extra voorzieningen
De gemeente Vlagtwedde spreekt van een beheersbare situatie en heeft geen verzoek bij de CdK ingediend om extra voorzieningen te treffen, schrijft CdK Max van den Berg aan de ChristenUnie. De burgemeester houdt hem op de hoogte van de actuele situatie. De provincie heeft hierin dus vooralsnog geen rol. Van den Berg vat het mooi samen. ‘Het vreemdelingenbeleid is een rijksaangelegenheid. De minister is verantwoordelijk voor de uitvoering van de Vreemdelingenwet. De IND voert het vreemdelingenbeleid uit. Burgemeester Kompier van de gemeente Vlagtwedde is verantwoordelijk voor de openbare orde en veiligheid en de openbare gezondheidszorg in de gemeente Vlagtwedde, waar het tentenkamp is opgeslagen.'

Crisisteam
De gemeente Vlagtwedde heeft een crisisteam gevormd met de ketenpartners waarin de situatie dagelijks wordt besproken. ‘We volgen het op de voet. Als de situatie verandert, kunnen we maatregelen nemen.’ Er zijn ook contacten met de asielzoekers zelf. Volgens de gemeente is er een kerngroep van 200 mensen in het tentenkamp, maar zijn daaronder ook sympathisanten.

Polderen
Het COA meldt dat dinsdagmiddag twee IND-medewerkers op het terrein hebben gelopen. Volgens hen zijn er 100 vaste mensen, dus echt uitgeprocedeerde asielzoekers. Wie wanneer beslist en op welke basis het tentenkamp weg moet is volgens de woordvoerder “heel ingewikkeld”. ‘Het wordt nog uitgezocht. Wel vindt voortdurend overleg plaats tussen alle verschillende verantwoordelijken. Wat dat betreft is het echt polderen.’ Wassenaar van het ministerie bevestigt dat. ‘Beëindiging gebeurt niet zomaar door een partij. Alle autoriteiten zijn met elkaar in overleg: gemeente, ministerie, IND, COA en DT&V.’

De PvdA in de Tweede Kamer heeft voor vanavond een spoeddebat aangevraagd over de situatie in Ter Apel.