Werkomgeving Laarbeek onveilig en intimiderend

De sfeer waarin burgemeester Hans Ubachs van Laarbeek moest werken, was ‘onveilig en intimiderend’. Maar Ubachs (D66) heeft zelf ook bijgedragen aan het ontstaan van de bestuurlijke problemen in de Brabantse gemeente. Hij toonde soms ‘risicovol en onbegrijpelijk’ gedrag en was weinig stressbestendig. Tot deze conclusie komt de onderzoekscommissie Laarbeek, die vanmiddag haar rapport presenteerde aan de commissaris van de koning in Noord-Brabant Van de Donk en de gemeenteraad van Laarbeek. 

Onveilig
De onderzoekscommissie bestond uit oud-burgemeester Dick de Cloe, criminoloog Cyrille Fijnaut en bestuurskundige Pieter Tops. De gemeenteraad van Laarbeek en de commissaris besloten afgelopen oktober een onderzoek in te stellen naar de beweringen van burgemeester Ubachs (53) dat hij zich onveilig en geïntimideerd had gevoeld. Hij deed deze ophefmakende uitspraak tijdens een bijzondere vergadering van de Laarbeekse gemeenteraad op 8 oktober.

Incidenten
Ubachs erkende dat er momenten waren geweest waarop hij zich anders had moeten gedragen. Hij had het, zo zei hij, over twee incidenten waarbij hij betrokken was geweest: het incident rond het verwijderen van een knotwilg uit zijn tuin en het zogenaamde Sinterklaasincident. Hij had zich hierbij volgens eigen zeggen ‘onnatuurlijk en leugenachtig’ gedragen. Zijn gedrag was echter ‘het gevolg geweest van het feit dat ik mij al langere tijd geïntimideerd voelde en ik mij, naar mijn indruk, in een onveilige omgeving bevond.’ In afwachting van de uitkomsten van het onderzoek legde hij zijn taken in Laarbeek tijdelijk neer. Ubachs was wethouder in Onderbanken en Schinnen (Limburg) en werd in 2011 burgemeester van het Brabantse Laarbeek.

Obstructie
De commissie Laarbeek concludeert dat Ubachs inderdaad moest ervaren dat de samenwerking met een aantal leden van het college zich steeds stroever ontwikkelde. Bij het aan de orde stellen van bestuurlijke integriteit en bij de Bibob-aanvragen kreeg hij met obstructie te maken. Een onderzoek naar een café in Lieshout lijkt het startpunt te zijn van een reeks gebeurtenissen zoals een onderzoek naar declaraties, een negatief blog van de lokale zender in Laarbeek Radio Kontakt, het lekken van een vertrouwelijke brief van een wethouder, een vals Wob-verzoek en een publicatie in het Eindhovens Dagblad over een vertrouwelijk onderzoek. ‘Oneerlijke en zelfs vileine middelen zijn door een enkeling (of door enkelen) gebruikt in de strijd die rond het functioneren van burgemeester Ubachs is ontstaan’, aldus de onderzoekscommissie.

Leugenachtig 

De commissie Laarbeek merkt ook op dat burgemeester Ubachs risicovol en onbegrijpelijk gedrag vertoonde. Niet de incidenten met de knotwilg en het Sinterklaasfeest zijn het probleem, maar vooral het leugenachtige gedrag van de burgemeester eromheen. Ubachs was onderdeel van het probleem geworden en zijn verstandhouding met gemeentesecretaris Liebrecht was/is slecht. ‘Zeker in kleinere gemeenten is het voor een burgemeester cruciaal om een goede werkrelatie met de gemeentesecretaris te hebben’, aldus de commissie. Het drietal onthoudt zich in het rapport van een oordeel over het al dan niet aanblijven van Ubachs. Hij gaf zelf in oktober aan te willen blijven als burgemeester van Laarbeek.

Integriteit

De scherpere verantwoordelijkheid van een burgemeester voor bestuurlijke integriteit vraagt volgens de commissie wel om nadere afspraken in regionaal verband, onder andere vanwege de korte afstand tussen burger en bestuur en de gevoeligheid van Bibob-procedures. De commissie wijst er ook op dat de bestuursproblemen in Laarbeek uitdrukking zijn van de complexe positie van de burgemeester. ‘De verwikkelingen rond burgemeester Ubachs achten wij een illustratie van het feit dat de hybridisering van het ambt zo langzamerhand haar grenzen aan het naderen is.’

 
Lees hier het hele rapport (pdf)