Weinig kans op deelname PVV aan provinciebesturen

De PVV speelt in de onderhandelingen over nieuwe provinciebesturen nauwelijks een rol. In de Staten van Noord-Brabant is het CDA van achttien naar tien zetels gezakt en kreeg de PVV er acht, maar toch adviseerde informateur Wiegel vorige week om de PVV buiten de formatie te houden. In Zeeland wilde de VVD graag met PVV, CDA en SGP een coalitie smeden, maar de VVD-informateur ziet meer heil in een coalitie van VVD, PvdA, CDA en SGP. Alleen in Limburg maakt de PVV een gerede kans om in het college van GS te komen. De partij probeert sinds vorige week met VVD en CDA een coalitie-akkoord te sluiten.

In de drie noordelijke provincies spraken de PvdA-lijsttrekkers al voor de Provinciale Statenverkiezingen van 2 maart hun veto uit over de PVV. In Friesland is de PvdA met elf zetels de grootste partij in de Staten en heeft de PVV er vier. In Groningen is het verschil nog groter: twaalf zetels voor de PvdA en drie voor de PVV. In Drenthe heeft de PvdA twaalf zetels en de PVV vier. PvdA-fractievoorzitter Eddy Veenstra in Drenthe legt samen met gedeputeerde Rein Munniksma de laatste hand aan zijn advies, dat volgende week zal worden besproken. Veenstra: ‘Ik heb alle partijen gevraagd om 5 punten te noemen die ze belangrijk vinden voor een nieuw collegeprogramma en welke coalitie ze in gedachten hebben. Dat gesprek heb ik ook met de PVV gehad. Ze hebben constructief meegewerkt en hun inbreng verschilde ook niet van de andere partijen, dat moet ik heel eerlijk zeggen.’ De PvdA heeft de afgelopen 8 jaar met de VVD bestuurd en dat is Veenstra goed bevallen. Eddy Veenstra: ‘En in Drenthe heeft de VVD aangegeven het liefst met de PvdA door te willen gaan. We hebben samen 21 van de 41 zetels. Dat is weinig. De vraag is of we die kwetsbaarheid acceptabel vinden of dat er een partij bij moet.’

Alleen in Overijssel is het CDA met elf zetels de grootste partij gebleven, gevolgd door de PvdA met negen en de VVD met acht zetels. De PVV heeft net als de SP vier zetels. Oud-commissaris van de koningin Hendrikx komt een dezer dagen met zijn advies. Gedeputeerde en CDA-fractievoorzitter Theo Rietkerk heeft een grote voorkeur voor een coalitie van CDA, VVD, ChristenUnie en SGP. Hij heeft de PVV niet uitgesloten. ‘Máár’, zegt Rietkerk: ‘Het CDA verschilt inhoudelijk van de PVV. De VVD wil als enige optie met de PVV in een coalitie en wij willen met de VVD in zee. Daarvoor moeten wij respect hebben, maar het CDA in Overijssel hecht sterk aan de vrijheid van godsdienst en wij hebben niets met een passage in het programma van de PVV over de islamisering van Overijssel of hun standpunt over duurzaamheid. Dat scheidt de politieke kernopdrachten van de CDA en de PVV.’ In Gelderland is de VVD met elf zetels de grootste partij in de Staten, gevolgd door PvdA en CDA met elk negen. De PVV heeft zes zetels. VVD-burgemeester De Graaf van Apeldoorn heeft op verzoek van zijn partijgenote en fractievoorzitter in de Staten Conny Bieze de informatie geleid en bracht deze week advies uit. De PVV valt buiten de boot. Conny Bieze: ‘Wij en het CDA hebben in Gelderland de PVV niet uitgesloten. Dat heeft onze huidige coalitiepartner PvdA tijdens de campagne wel gedaan. De PVV is de vierde partij, terwijl de peilingen voorspelden dat ze tweede konden worden. Zelf hebben ze zich denk ik ook wel gerealiseerd dat ze daardoor geen kans zouden maken.’

De PVV is met acht zetels na de VVD (twaalf) en het CDA (tien) met de SP de derde partij in Noord-Brabant. VVD-informateur Wiegel adviseerde vorige week om te starten met onderhandelingen tussen VVD, CDA en SP. De drie onderhandelen nu op basis van een ontwerp-bestuursakkoord van Wiegels hand. Een groot deel van de Staten wil niet samenwerken met de PVV, omdat de partij ‘geen enkele ervaring met het besturen van de provincie heeft’, aldus vermeldt het advies van Wiegel. Pas als de gesprekken met de SP mislukken, komt de PVV in beeld. PVV-fractievoorzitter Ronald Dol wil niets zeggen over de coalitiebesprekingen. Hij heeft in ieder geval geen blokkades opgeworpen.

In Zeeland adviseerde VVD-informateur Te Veldhuis vorige week om te kiezen voor een coalitie van VVD, PvdA, CDA en SGP. VVD en PvdA hebben beide zeven zetels, het CDA heeft er zes, de PVV vijf. De VVD zag liever een coalitie van VVD, CDA,  PVV en SGP, zegt mede-onderhandelaar en VVD-Statenlid Sjoerd Heijning: ‘Programmatisch staan we dichter bij de PVV dan bij de PvdA. De PVV maakt zich druk om de bouw van moskeeën, maar daar gaat de provincie toch niet over. Dat snappen ze heel goed. Daarom konden we best samenwerken. Maar je hoort bij ons ook wel dat we de PVV’ers niet kennen en dat ze geen politieke ervaring hebben. Ze waren ook erg snel bereid om veel programmapunten op te geven. Het CDA had daar veel kritiek op en daar zit wel een kern van waarheid in.’ De VVD in Zeeland heeft zich erbij neergelegd dat niet verder wordt gesproken met de PVV.

Oud VVD-wethouder in Den Haag Bruins legt in Zuid-Holland de laatste hand aan zijn informatierapport. De VVD is met twaalf zetels de grootste in de Staten, gevolgd door de PvdA met tien en de PVV met acht zetels. Het CDA kelderde van dertien naar zes zetels. Zo openhartig als sommige provincies de informatie benaderen, zo gesloten is Zuid-Holland. VVD-fractievoorzitter Floor Vermeulen wil wel zeggen dat de gesprekken goed verlopen, maar verder gaat hij niet. Hij wil alleen zeggen dat de VVD geen enkele partij uitsluit, maar dat wisten we al. De huidige coalitie van VVD, PvdA, CDA en SGP heeft nog steeds een meerderheid in de Staten.

Met vijf zetels in de Staten gaf de PVV in Utrecht al snel aan, zichzelf te klein te vinden voor GS. De partij is er net zo groot als D66. De VVD heeft elf zetels, de PvdA zeven en het CDA zes. VVD-formateur Kamminga stelde vorige week voor om in Utrecht een coalitie van VVD, CDA, D66 en GroenLinks te vormen. VVD-fractievoorzitter en gedeputeerde Remco van Lunteren kan daarmee leven en heeft Kamminga gevraagd om voor 18 april een nieuw college van GS te formeren.

In Flevoland, waar de nieuwe Statenleden afgelopen donderdag zijn geïnstalleerd, is de VVD ook de grootste partij met negen zetels. PvdA en PVV hebben er elk zes, gevolgd door het CDA met vier zetels. Er was deze week een relletje omdat VVD-informateur Nijpels de PVV op verzoek van coalitiegenoten VVD, PvdA en CDA zou hebben gevraagd om afstand te doen van haar opvattingen over de multiculturele samenleving. ‘Dat hebben we niet gevraagd’, zegt VVD-gedeputeerde Anne Bliek. ‘Dat is de uitleg van de PVV.’ De huidige coalitie is door de restzeteltoedeling haar meerderheid kwijt. Bliek: ‘Dus hebben we de informateur gevraagd om op zoek te gaan naar een zo breed mogelijk draagvlak van minimaal vier partijen voor voortzetting van het huidige beleid.’ In Flevoland heeft de PvdA geen veto uitgesproken over de PVV. Nijpels presenteert dezer dagen zijn informatierapport.

De VVD is in Noord-Holland de grootste partij gebleven met dertien zetels in de Staten. De PvdA bleef gelijk met elf zetels, gevolgd door de PVV met zes en het CDA met vijf zetels. Nadat een kennismaking met de PVV op niets was uitgelopen, zit de VVD zit al ruim 14 dagen aan tafel met CDA, D66 en PvdA. PvdA-fractievoorzitter Tjeerd Talsma zegt: ‘Over rechts kan in Noord-Holland geen coalitie worden gevormd, daarom probeert de VVD het door het midden. De gesprekken verlopen redelijk goed, maar er moeten nog wel wat harde noten worden gekraakt. We proberen het nieuwe college tijdens de Statenvergadering van 4 of 11 april te presenteren.’

Update: Na het ter perse gaan van dit artikel zijn sommige onderhandelingen in de provincies zich verder ontwikkeld. Lees hier de updates.