VNG: weinig keus in wetsvoorstel centraal stemmen

Hoewel gemeenten volgens een wetsvoorstel kunnen kiezen om wel of niet centraal stemmen te tellen, is het volgens de VNG en de NVVB een keuze tussen centraal tellen versus ‘verkapt’ centraal tellen. ‘De extra forse belasting die nu van gemeenten wordt gevraagd, is niet nodig.’

'Weinig afwegingsvrijheid'

Er komen Gemeentelijke Stembureaus (GSB’s) en gemeenten kunnen kiezen of de stemmen eerst geteld worden door de reguliere stembureaus en vervolgens gecontroleerd  door de GSB’s, of dat de GSB’s de integrale telling uitvoeren. Donderdag is de deadline voor het leveren van inbreng en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) en de Nederlandse Vereniging voor Burgerzaken (NVVB) reageren per brief: ‘Van een daadwerkelijke afwegingsvrijheid komt met dit wetsvoorstel alsnog niets terecht.’

Hertellingen

De GSB’s moeten bij de eerste optie de processen-verbaal van de stembureaus controleren en onderzoeken. In drie gevallen voert een GSB een hertelling uit: er is een onverklaard telverschil, de optellingen van het stembureau kloppen niet of er is een fout gemaakt zonder dat dit blijkt uit het proces-verbaal. Gemeenten moeten voorbereid zijn op grootschalige hertellingen, concluderen de briefschrijvers.

Catch 22

‘Dit alles betekent dat gemeenten feitelijk alsnog een (gedeeltelijke) centrale stemopneming moeten voorbereiden.’ De feitelijke werking zou leiden tot een catch 22: gemeenten die niet centraal willen tellen kiezen voor optie één, maar moeten dan alsnog centraal tellen. ‘Dat is een onwenselijke situatie.’

Kosten hetzelfde

Bij de kosten zou de feitelijke werking hetzelfde zijn. ‘Gemeenten die niet de kosten van het centraal tellen volgens optie 2 willen of kunnen dragen, zullen kiezen voor optie 1, maar ook daar zullen de meerkosten als gevolg van de (gedeeltelijke) centrale stemopneming aanzienlijk zijn.’

Invloed op zetelverdeling

De VNG en de NVVB pleiten ervoor om optie 1 anders vorm te geven, ‘zodat deze procedure niet uitmondt in een centrale stemopneming’. Dat zou kunnen door het GSB alleen een hertelling te laten verrichten bij fouten die van invloed kunnen zijn op de zetelverdeling – níet bij fouten die daar geen invloed op hebben en ook niet bij fouten die zonder hertelling hersteld kunnen worden.

Elektronisch tellen

De organisaties zien bovendien liever dat zo snel mogelijk werk gemaakt wordt van elektronisch tellen, omdat handmatig tellen immers mensenwerk is en er dus fouten zullen worden gemaakt. ‘Een groot deel van de nu voorgestelde wijzigingen is immers niet meer nodig als tot elektronisch tellen wordt overgegaan. Gemeenten moeten nu met dit wetsvoorstel voor een relatief beperkt aantal verkiezingsjaren investeren in een werkwijze waar zij niet achter staan.’