Vijf procent woont in kwetsbare wijk

Vijf procent van de bevolking woont in wijken die onvoldoende tot zeer onvoldoende scoren op het gebied van leefbaarheid. Minister Blok (Wonen) waarschuwt dat door opstapeling van problemen in dat soort wijken een vruchtbare voedingsbodem kan ontstaan voor extremistische groeperingen.

Dat blijkt volgens minister Blok van Wonen uit de Leefbaarometer die sinds 2007 de leefbaarheidsontwikkeling in alle woonbuurten in Nederland meet. Ongeveer 80 procent van de Nederlandse bevolking woont in buurten waar de leefbaarheid op peil is en ‘ruim voldoende’ scoort. ‘Dat neemt niet weg dat er ook gebieden zijn waar zich leefbaarheidsproblemen voordoen’, aldus Blok in een brief aan de Tweede Kamer. ‘Een kleine vijf procent van de Nederlandse bevolking woont in gebieden die ‘onvoldoende’ tot ‘zeer onvoldoende’ scoren. Ongeveer de helft daarvan woont in de voormalige 40 aandachtswijken. In deze 40 wijken is de leefbaarheid gemiddeld genomen dan ook ‘zwak’ te noemen. Vooral in de aandachtswijken binnen de G4 zijn de problemen bovengemiddeld groot.’

Krimpgebieden

In verschillende aandachtswijken in de vier grote steden is de leefbaarheid, vaak na verbeteringen in de periode 2008-2012, sinds 2012 verslechterd, zo laat de Outcomemonitor Wijkenaanpak 2015 zien. De leefbaarheid in de Nederlandse wijken is in de afgelopen jaren gemiddeld genomen als geheel verbeterd. Het algehele beeld dat uit de Leefbaarometer en de Outcomemonitor komt, is dat de leefbaarheidssituatie en -ontwikkeling per gemeente en per wijk verschilt. Voor een goede aanpak van de problemen is volgens Blok maatwerk nodig.

Ook in de krimpgebieden is volgens hem geen sprake van eenduidige ontwikkelingen. In het ene gebied gaat de leefbaarheid erop vooruit, in het andere gebied is sprake van stagnatie of achteruitgang.

Jihadisme

Blok waarschuwt ervoor dat door opstapeling van problemen er in kwetsbare wijken een vruchtbare voedingsbodem kan ontstaan voor extremistische groeperingen. ‘De leefbaarheid dreigt in die wijken verder te worden aangetast door sociale spanningen langs religieus-culturele lijnen, wat radicalisering van jongeren tot gevolg kan hebben’, schrijft hij. In het kader van de Integrale Aanpak Jihadisme wordt volgens hem ingezet op kennisontwikkeling en het stimuleren van innovatieve oplossingen om radicalisering te voorkomen in kwetsbare wijken. De op gemeenten gerichte leerkring ‘integrale aanpak preventie radicalisering’ – in samenwerking met het ministerie van Veiligheid en Justitie, de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid, het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid en Platform 31 – wordt volgend jaar voortgezet.

Sociale wijkteams

De gemeten leefbaarheidsontwikkelingen in de afgelopen jaren vallen voor een belangrijk deel samen met ontwikkelingen op het terrein van veiligheid en overlast. Voornamelijk in gebieden waar de overlastproblematiek toeneemt, zijn volgens Blok verslechterende leefbaarheidsscores zichtbaar. ‘In gebieden waar de leefbaarheidsscores verbeteren, is in de regel juist sprake van een afname van overlast. Een stevige bestuurlijke aanpak van overlast en het ontmoedigen van crimineel gedrag kan dan ook helpen om de leefbaarheid in die gebieden te verbeteren. Daarnaast stellen de decentralisaties in het sociaal domein de gemeenten beter in staat om ook op sociaal-maatschappelijke vraagstukken binnen de wijken en buurten adequaat in te spelen, via de inzet van sociale wijkteams.