Vergrijzing in lokaal bestuur

De vergrijzing slaat ook toe in het lokale bestuur. De gemiddelde leeftijd van zowel raadsleden, wethouders als burgemeesters is sinds 1998 flink toegenomen.

Vijftig-plus
De gemiddelde leeftijd van wethouders is gestegen van 50,7 jaar in 1998 naar 54,6 jaar in 2012. Die van raadsleden van 49,2 naar 53,1 jaar. De gemiddelde leeftijd van burgemeesters bedraagt nu 57,2 jaar; drie jaar meer dan in 1998. Dit blijkt uit de Statistieken lokaal bestuur 1998-2012 van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG).

Jonkies

De meeste ‘jonkies’ zijn te vinden in gemeenten met meer dan 50.000 inwoners. Daar is de gemiddelde leeftijd van zowel burgemeesters, wethouders als raadsleden lager dan gemiddeld bestuurlijk Nederland. Kijkend naar politieke partijen dan heeft de SP de meeste relatief jonge politici en wethouders onder haar gelederen.

Hofleverancier

Lokale partijen zijn sinds de laatste raadsverkiezingen in 2010 hofleverancier van wethouders. Ruim een kwart van de huidige wethouders (27 procent) is lid van een lokale partij. De lokalen hebben daarmee de PvdA van hun koppositie verstoten, die van 27 procent in 2006 naar 15 procent nu is gekelderd. Het CDA heeft ten opzichte van 2006 wethouders moeten inleveren. Zes jaar geleden leverde het CDA nog een kwart van alle wethouders, nu 21 procent. De partij behoudt hiermee nog wel haar nummer twee positie.

Vrouwen

Er komen geleidelijk aan meer vrouwelijke raadsleden, wethouders en burgemeesters. Vooral in grotere gemeenten (vanaf 50.000 inwoners) maken vrouwen meer kans om als wethouder of raadslid aan de slag te gaan. Vrouwelijke burgemeesters zijn echter voornamelijk in kleine gemeenten (tot 50.000 inwoners) te vinden.

Toename

Een op de vijf huidige burgemeesters en wethouders zijn vrouw, in 1998 lag dat percentage op respectievelijk op zeventien en achttien procent. Het aandeel vrouwelijke raadsleden is toegenomen van 23 procent in 1998 naar 27 procent nu.

Ambitie

Lidmaatschap van partijen als SP vergroot voor vrouwen de kans op een plekje op het pluche. Van de politieke partijen heeft de SP de meeste vrouwelijke wethouders; 41 procent van de SP-wethouders is vrouw. GroenLinks staat in deze wethoudersranglijst op nummer twee met vier op de tien vrouwelijke wethouders. D66 sluit de top drie af met een iets meer dan een kwart vrouwelijke bestuurders.

Vrouwen die ambitie hebben om burgemeester te worden, maken de meeste kans bij GroenLinks, gevolgd door VVD en PvdA. De helft van de GroenLinks-burgemeesters is vrouw.

Burgemeesters

Hoewel het CDA nog steeds de meeste burgemeestersposten bekleedt, is het aandeel CDA-burgemeesters sinds 1998 flink gedaald: van 44 procent in 1998 naar 34 procent in 2012. De VVD ‘levert’ nu 26 procent (1998: 20 procent) van het aantal burgemeesters en staat daarmee op nummer 2. De liberalen hebben stuivertje gewisseld met de PvdA, die in 1998 na de CDA met 29 procent de grootste burgemeestersleverancier was. Nu is een op de vier burgemeesters van PvdA-huize.