‘Teambuilding college is niet genoeg’

‘De nadruk leggen op teambuilding in het college is niet genoeg’, aldus de Utrechtse hoogleraar Mirko Noordegraaf. Hij was een van de sprekers op het VNG-deelcongres in Friesland over bestuurlijke (in)stabiliteit.

De VNG is bezorgd over het negatieve beeld van het openbaar bestuur door het grote aantal aftredende wethouders. Volgens de Bussumse burgemeester Milo Schoenmaker, die een onderzoek uitvoert naar bestuurlijke probleemgemeenten, zijn goede onderlinge relaties juist bevorderlijk voor de bestuurlijke stabiliteit.

Noordegraaf wees er op dat het gedwongen vertrek van wethouders niet per se negatief hoeft te zijn. ‘Als een wethouder moet vertrekken omdat hij frauduleus heeft gehandeld, kan het vertrek zuiverend werken. Als het vertrek tot effect heeft dat de bevolking een signaal krijgt dat de gemeente een bepaald probleem serieus neemt, kan het dus ook vitaliserend werken. Het gedwongen vertrek van een wethouder kan dus paradoxaal genoeg ook stabiliserend werken’, aldus Noordegraaf.

Volgens Noordegraaf moet er dus niet alleen gekeken worden naar de hoeveelheid gevallen wethouders om te beoordelen of een gemeente (in)stabiel is. Schoenmaker kwalificeert tweederde van de gemeenten als stabiel omdat daar in de afgelopen 12 jaar gemiddeld 1,5 of minder wethouders tussentijds gedwongen vertrokken.

Iets meer dan eenvijfde deel van de gemeente is volgens Schoenmaker niet stabiel omdat daar drie tot vijf wethouders in de afgelopen 12 jaar vertrokken. En 11 procent van de gemeenten is zeer instabiel: er vertrokken zes of meer wethouders. Zo’n 3 procent is een bestuurlijke probleemgemeente want daar vertrokken tussentijds acht of meer wethouders.

Privé

Noordegraaf bepleitte dat er ook gekeken moet worden naar de aard van het conflict zoals een financieel debacle, een gebrekkige aansturing van projecten, een onmogelijke bestuursstijl of een privéprobleem als drank en stress.

Volgens Noordegraaf gaat het er vooral om op tijd er bij te zijn. Daarvoor is nodig dat bestuurders elkaar sneller aanspreken op hoe ze zich gedragen en te werk gaan. ‘Het gaat vooral om het blootleggen van politieke processen en die bespreekbaar te maken om escalatie te voorkomen.’