Stoelendans ook in gemeente- en provinciehuizen

Niet alleen is er een stoelendans op gang gekomen in de Tweede Kamer, ook in veel raads- en Statenzalen moeten de komende tijd leeggekomen zetels worden ‘opgevuld’. Diverse lokale en provinciale volksvertegenwoordigers, maar ook wethouders en een burgemeester laten de decentrale politiek voor wat het is en gaan verder als volksvertegenwoordiger vanuit het Binnenhof.

Doorschuiven

Voor zover nu bekend verruilen één burgemeester, vijf wethouders, een lid van het dagelijks bestuur van stadsdeel Amsterdam Oost, veertien raadsleden en zes leden van Provinciale Staten hun gemeente of provincie voor een carrière in Den Haag. Dat aantal neemt naar verwachting nog toe als straks na de vorming van een nieuw kabinet, de woensdag gekozen Kamerleden doorschuiven naar een ministerspost of een functie als staatssecretaris. Dan komen er weer zetels vrij. Mogelijk dat het beeld ook nog verandert als de voorkeurstemmen zijn geteld. De inventarisatie die Binnenlands Bestuur donderdag heeft gemaakt, houdt hier nog geen rekening mee. De laatste prognose van de ANP-verkiezingsdienst is leidend geweest bij de inventarisatie. VVD: 33 zetels, PVV: 20, CDA: 19, D66: 19, GroenLinks: 14, SP: 14, PvdA: 9, Partij voor de Dieren 5 zetels, 50Plus: 4. Bij de overige partijen die een of meer zetels in de nieuwe Tweede Kamer hebben, stonden geen lokale of provinciale politici op de kandidatenlijst.

Aan de wilgen

Zaltbommel moet op zoek naar een nieuwe burgemeester, nu Albert van den Bosch als Kamerlid voor de VVD aan de slag gaat. Dertien jaar was de 61-jarige Van den Bosch er burgemeester. ‘Dat is best lang. Van veel mensen heb ik de afgelopen tijd gehoord dat ze het jammer vinden dat ik wegga. Sommigen zeiden zelfs dat ze niet op de VVD zouden gaan stemmen omdat ze niet wilden dat ik weg zou gaan’, vertelt hij lachend. Uniek is het niet, dat een burgemeester zijn ambtsketen aan de wilgen hangt voor een zetel in de Kamer. Bij de VVD is het vier keer eerder gebeurd, zo weet Van den Bosch te vertellen. Hij heeft ‘Den Haag’ genoeg te brengen. ‘Zeker als burgemeester heb je veel contact met inwoners. Je hebt daardoor goed zicht op wat er in de samenleving speelt. Ook weet ik dat niet alles in de Randstad gebeurt.’ Zoals drugsgerelateerde criminaliteit, om maar eens wat te noemen. Hoe leuk en spannend hij het ook vindt om volgende week als Kamerlid beëdigd te worden, ‘neem ik met pijn in mijn hart afscheid als burgemeester’.

Nieuwe wethouders

In Oss, Leeuwarden en Helmond moeten nieuwe wethouders worden gezocht; hun wethouders René Peters, Harry van der Molen en Paul Smeulders vertrekken naar Den Haag. Arne Weverling (oud-wethouder van de gemeente Westland en voorzitter van de wethoudersvereniging) had, vooruitlopend op het Kamerlidmaatschap voor de VVD zijn wethouderschap al opgegeven. Datzelfde geldt voor de voormalige Haagse D66-wethouder Ingrid van Engelshoven. Smeulders hoopt in Den Haag onder meer te bereiken dat de veranderingskracht in de samenleving meer wordt benut. ‘Die veranderingskracht in de samenleving wordt nu vaak tegengewerkt door de landelijke overheid. Gemeenten zijn al veel meer bezig met beginspraak of cocreatie. Daarmee benutten we de kracht van de samenleving. Ik hoop als Kamerlid een zodanige bijdrage te kunnen leveren dat initiatieven van burgers meer ruimte krijgen.’

Daarnaast wil Smeulders, met zijn ervaring als wethouder in een college van SP, VVD, CDA en GroenLinks, bereiken dat in gezamenlijkheid problemen worden opgepakt en opgelost, in plaats van dat het proces gaat om het uitvergroten van politieke verschillen. ‘In Den Haag zie je toch vaak dat het meer gaat om het spel dan om de bal.’ De goede ervaring die ik met deze samenwerking heb, wil ik graag meenemen naar Den Haag.’ 

Regionale roots

Vier van de vijf nieuwe D66-Kamerleden waren tot nu fractievoorzitter. Jan Paternotte, Jessica van Eijs, Rob Jetten en Rens Raemakers vertrekken naar het Binnenhof, waardoor hun fracties in respectievelijk Amsterdam, Eindhoven, Nijmegen en Leudal op zoek moeten naar een nieuwe fractievoorzitter. Ook de SP-fractie in Zwolle moet dat doen. Frank Futselaar, de nummer 11 op de SP-kandidatenlijst, wordt Kamerlid. Hij neemt flinke lokale en provinciale politieke bagage mee naar het Binnenhof. Futselaar zat zeven jaar in de Zwolse raad, waarvan twee jaar als fractievoorzitter. In de vorige Statenperiode was hij naast raadslid ook Statenlid. Europese ervaring heeft hij eveneens; hij werkte een paar jaar als fractiemedewerker in Brussel. Futselaar vindt het goed dat er ook Kamerleden met regionale roots zijn. ‘Het kabinet had toch de neiging om vooral naar de Randstad te kijken. Na Amersfoort heb je echter ook nog een stuk Nederland.’ Naast lokale politieke kennis neemt hij ook, als docent aan een hogeschool, kennis over het onderwijs mee naar Den Haag. ‘Ik weet hoe het er in het onderwijs aan toegaat en wat wel en wat niet goed gaat.’ De Zwollenaar heeft veel zin in het Kamerlidmaatschap. ‘Het is heel verantwoordelijk werk en het wordt heel hard werken. Er zullen vast momenten komen waarin ik denk “waar ben ik aan begonnen” maar de zin overheerst.’