Samenwerking helpt regio Brainport door crises

De regio Eindhoven maakte de afgelopen decennia verschillende economische crises mee. Te beginnen met die van begin jaren ‘90, met de massaontslagen bij Philips en DAF. Ook latere crises kwam de regio, door nauw samen te werken, te boven. Is het ‘recept’ bruikbaar voor de coronacrisis, en ook in andere regio’s?

Afgrond

De regio Eindhoven staat ook wel bekend als Brainport Eindhoven. Overheid, kennisinstellingen en het bedrijfsleven − samen de triple helix −, werken in Brainport nauw samen om als innovatieve regio niet alleen voor forse economische groeicijfers te zorgen, maar mede daarmee ook zowel hoog- als laagopgeleiden van werk te voorzien. Om te voorkomen dat de regio ooit weer zo aan de afgrond zou komen te staan als begin jaren ’90, werden midden jaren ’90 de handen ineengeslagen.

Economische versterking

Met een Regionaal Stimuleringsfonds, waar alle 21 gemeenten uit Zuidoost-Brabant vanaf dat moment jaarlijks 11,50 gulden stortten (ruim 5 euro), aangevuld met Europees geld, werden voorstellen tot economische versterking gestimuleerd. ‘Voorstellen die uit dat fonds werden gefinancierd – en dat is wel het meeste unieke deel van dit concept −, kwamen niet vanuit de overheid, maar vanuit een gemengde commissie van bedrijfsleven en kennisinstellingen’, blikt Rob van Gijzel, oud-burgemeester van Eindhoven terug. Het fonds had met in totaal zo’n 5,5 miljoen euro per jaar al met al een omvang van niets, stelt hij. De winst zat ‘m vooral in de onderlinge samenwerking. ‘Dat fonds heeft ervoor gezorgd dat partijen zijn samengebracht om na te denken over de wijze waarop de regio de economische structuur kan versterken. Alleen al dat samenkomen was een vorm van economische structuurversterking.’

Ecosysteem

‘De hechtheid in de onderlinge contacten is een soort onderlegger geworden in het netwerk dat wij kennen. Die hechtheid is uiteindelijk uitgegroeid tot Brainport’, vertelt Van Gijzel. De van oudsher sterke sociale structuur die er bij Philips was, is in de regio altijd belangrijk geweest. ‘Toen dat uit elkaar viel, wisten we elkaar toch te vinden.’ Burgemeester Remco Bosma van Bladel, een van de 21 Brainport-gemeenten (en economie in zijn portefeuille), heeft het over het bijzondere ecosysteem van de regio. ‘Er zijn veel onderlinge relaties en die koesteren wij. Dat betekent dat we samen die crisis uit moeten kunnen komen. En daar geloven wij ook in.’ ‘De gezamenlijke strategie, waar niemand de baas van is, is een kracht van de regio’, vertelt Paul van Nunen, directeur van Brainport Development. Samen met de focus op de hightech sector.

Investeren in innovatie

Het onderkennen van een gezamenlijk belang, en daar ook naar handelen, is een belangrijke succesfactor stellen de drie mannen. Samen met het elkaar makkelijk kunnen vinden en een sterke focus op de hightechindustrie. ‘Dee focus daarop, continu investeren in innovatie, de exportgedrevenheid en het triple helix samenwerkingsmodel dat we hebben, zijn succesfactoren voor deze regio’, stelt Van Nunen. Hij heeft er alle vertrouwen in dat Zuidoost-Brabant ook de economische deel van de coronacrisis kan ‘bezweren’. ‘Als er één regio is die weet hoe belangrijk een gezamenlijke toekomststrategie is om te herstellen van een crisis dan is het Brainport’, staat te lezen in de Brainport Meerjarenagenda van juli 2020, nog aan het begin van de coronacrisis. ‘Koersvast doorgaan met die innovatie in de hightech-sector is van belang’, benadrukt Van Nunen. ‘Zo kunnen we ervoor zorgen dat in ieder geval de trekkende kracht van onze economie eraan gaat bijdragen dat mensen straks weer geld kunnen verdienen om uit te geven op de terrassen.’

Coöperatieve cultuur

Op de vraag of andere regio’s wat van de aanpak van Brainport kunnen leren, zijn Van Gijzel, Van Nunen en Bosma het eens. Zet mensen bij elkaar en blijf innoveren. Maar de intensieve samenwerking die er in Zuidoost-Brabant is, is niet van de ene op de ander dag ontstaan, maar door de jaren heen gegroeid en sterker geworden. ‘Andere regio’s kunnen er wel wat leren en er geïnspireerd door raken’, vindt Bosma. ‘Onze collectieve, coöperatieve cultuur is wel heel belangrijk.’ Dat valt niet zo maar te kopiëren, stellen de drie. Het zit hem echt in die gemeenschappelijke verantwoordelijkheid.

Lees het hele artikel in Binnenlands Bestuur nr. 9 van deze week (inlog)