Samenwerken boven herindelen

Uitvoering van gedecentraliseerde rijkstaken zoals de Awbz, jeugdzorg en stimulering participatie onderkant arbeidsmarkt, is niet voor elke individuele gemeente weggelegd. Veel gemeenten zijn te klein of hebben niet de kwalitatief juiste mensen in dienst voor uitvoering van deze taken.

Om die taken toch uit te voeren, willen gemeenten samenwerken met andere gemeenten, zo bleek uit de ledenraadpeilingen die de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) afgelopen weken over een nieuw te sluiten bestuursakkoord tussen Rijk en gemeenten organiseerde.

Gemeenten hopen zo te voorkomen dat ze alsnog gedwongen worden tot fusie. Herindeling oftewel opschaling van de 411 gemeenten tot bijvoorbeeld dertig regiogemeenten - zoals de top van de VNG vorig jaar voorstelde - is door de gemeenten als een onwenselijk scenario keihard van de hand gewezen.

Samenwerken is echter niet iets wat gemeenten in de vingers hebben. Uit recent onderzoek onder gemeentesecretarissen door adviesbureau BMC blijkt dat samenwerken als het belangrijkste verbeterpunt wordt benoemd (zie ‘Meer en beter samenwerken’, hieronder).

Er wordt door gemeenten ook samengewerkt met als doel ondersteunende taken (personeelsbeleid, automatisering en dergelijke) goedkoper en efficiënter uit te voeren. Voor deze zogeheten overheadtaken hebben gemeenten, na ministeries en corporaties, het grootst aantal medewerkers in dienst.

Gemiddeld houdt een derde deel van de ambtenaren bij de gemeenten zich bezig met overheadtaken, zo blijkt uit het eind vorige maand gepubliceerde proefschrift Overhead Gewaardeerd van Berenschot senior managing consultant Mark Huijben (zie ‘Centrale overhead effectiever dan ondersteunende taken verspreiden’, pagina 18).