Rijk moet gemeentezorg ‘zo nodig’ bijsturen

Het rijk moet via een landelijke monitor in de gaten houden dat er na de decentralisatie van zorgtaken richting gemeenten een gelijk speelveld ontstaat tussen gemeenten en zijn burgers, de zorgsector en de gemeenten onderling. Aan de hand van de uitkomsten van die monitor zou het rijk gemeenten ‘zo nodig’ moeten bijsturen.

Dat is het advies van de Raad voor de Volksgezondheid en Zorg (RVZ) aan staatssecretaris Martin van Rijn (VWS, PvdA). In het advies – `Gemeentezorg. Randvoorwaarden voor een succesvolle decentralisatie van langdurige zorg' – geeft de Raad antwoord op de vraag of en hoe een betere balans tussen de publieke belangen kwaliteit, toegang en betaalbaarheid kan worden verkregen door verantwoordelijkheden bij de gemeente te beleggen.

Monitoren voortgang transformatie

Het is volgens de adviesraad belangrijk om in het complexe en grote transformatieproces de vinger aan de pols te houden. ‘Organiseer een integrale landelijke monitor die jaarlijks rapporteert over de uitkomsten op populatieniveau en over de voortgang van de transformatie bij alle gemeenten’, aldus de Raad. Het advies aan het rijk en gemeenten is om het beleid zo nodig bij te stellen op basis van de uitkomsten van die monitor.

Tegelijk adviseert de Raad de ontwikkeling van relevante competenties van gemeenten te bevorderen, door best practices uit te wisselen en master classes te organiseren. ‘Wijs een landelijk instituut aan die dit proces wetenschappelijk evalueert. En bekijk daarbij ook de competenties en best practices die de samenwerking tussen gemeenten bevorderen’, adviseert de Raad.

Financiële prikkels

De extra middelen voor wijkverpleging en sociale wijkteams – 250 miljoen euro – kunnen volgens de RVZ de eerste drie jaar worden toegekend op voorwaarde dat gemeenten en de eerstelijns zorg samenwerken. Daarnaast adviseert de Raad gemeenten en zorgverzekeraars via de bekostiging te belonen voor het beperken van instroom in de langdurige intramurale zorg.

Passende ondersteuning door gemeenten

Gemeenten krijgen bij de decentralisatie van taken in het sociale domein in 2015 meer verantwoordelijkheid voor zorg en ondersteuning van burgers. Doel ervan is mensen langer thuis te laten wonen waarbij de sociale omgeving van burgers de basis vormt en gemeenten individuele ondersteuning bieden waar nodig. Er is niet langer sprake van ‘voorzieningen’ maar van ‘passende ondersteuning’ door gemeenten.

RvS wil toezichthouders

Ook de Raad van State (RvS) gaf deze week al het advies om gemeenten toezichthouders in het leven te laten roepen. Die moeten periodiek bij de mensen thuis gaan kijken of ze de zorg krijgen waarop ze recht hebben, en of die van voldoende kwaliteit is. Een nieuwe zorgaanbieder die na een gemeentelijke aanbesteding zorg mag verlenen, moet met de voormalige aanbieder in overleg of het personeel kan worden overgenomen. Als B en W met een zorgaanbieder in zee gaan voor het leveren van een maatwerkvoorziening, moet worden gezorgd voor continuïteit in de hulpverlening.