Remkes maant raadsleden om taalgebruik

‘Raadsleden moeten zich onthouden van uitlatingen jegens (groepen) burgers, waarvan aannemelijk is dat zij die uitlatingen als beledigend ervaren.’ Dat schrijft de Haagse waarnemend burgemeester Johan Remkes in een brief aan de gemeenteraad. Als politici zich daar naar zijn oordeel niet aan houden, zal hij die opmerkingen laten schrappen uit het vergaderverslag.

Overpeinzingen

Het is een van de suggesties en aanbevelingen die Remkes doet in zijn brief ‘Overpeinzingen onder de kerstboom’ om op 31 januari te bespreken in de raadsconferentie. In de brief deelt Remkes een aantal observaties die mede zijn gevoed door gesprekken met fractievoorzitters, collegeleden en andere betrokkenen. Remkes verwacht ook dat de onderlinge bejegening door raadsleden in de vergadering ‘respectvol’ is, ‘ook op de sociale media’. ‘Datzelfde geldt in de richting van ambtenaren en burgers.’

Sterk gesegregeerd
In de beperkte periode waarin Remkes zijn waarnemingen heeft gedaan is hem opgevallen dat de Hofstad sociaaleconomisch en etnisch-cultureel ‘sterk gesegregeerd’ is. Hij vindt het op zich voor de hand liggend dat dit zich doorvertaalt in de politieke verhoudingen in de raad, ‘waar ook de klassieke ideologische verschillen een steeds geringere rol spelen’. Remkes wijst op een aantal ontwikkelingen die de politiek en het bestuur van Den Haag de afgelopen jaren hebben beïnvloed, zoals de wens van de burger om meer bij beleid en politiek te worden betrokken, decentralisaties van vooral zorgtaken en electorale schommelingen en de mede daardoor kortere gemiddelde zittingsduur van raadsleden.

Digitale schaduwvergaderingen
Meer opvallende ontwikkelingen die Remkes noemt zijn gemeentelijke samenwerkingsverbanden met ‘op zich’ verlies aan gemeentelijke autonomie, de steeds moeilijkere combinatie van de ‘nevenfunctie’ raadslid met een normale baan en ruimte voor een normaal privéleven en de ‘sterk toenemende digitalisering’ en een veel grotere rol voor de nieuwe media: nieuwe geluiden vinden snel hun weg en er ontstaan ‘digitale schaduwvergaderingen’. Verder wijst Remkes erop dat de dualisering (nog) niet tot volle wasdom is gekomen, met name wat betreft de hoofddoelstelling: meer uit en minder in het stadhuis. Remkes trekt daarnaast de representativiteit van de raad in twijfel en pleit voor ‘participatieve vormen van doe-democratie’, hoorzittingen, bruggen slaan tussen coalitie- en oppositiefracties en dat ‘de meerderheid ook rekening houdt met de gevoelens van minderheden’.

Gedragscode actualiseren
De waarnemend burgemeester heeft de indruk dat de persoonlijke verhoudingen tussen raadsleden goed zijn en de raadsconferentie daaraan kan bijdragen. Tegelijk wijst hij erop dat de raad een eigen verantwoordelijkheid heeft voor een zuivere en integere besluitvorming. Remkes vindt dat de huidige ‘Gedragscode raadsleden’ een ‘actualiseringsslag’ dient te ondergaan, door de raad moet worden vastgesteld en door alle individuele raadsleden te worden ondertekend. Hoofd- en nevenfuncties van raadsleden moeten op de gemeentewebsite worden gepubliceerd met meer specifieke informatie over die nevenfunctie. De in maart 2018 opgeheven commissie ter beoordeling van nevenfuncties dient weer tot leven worden gewekt om te ‘signaleren en adviseren’.

Openheid over donaties
Raadsleden worden geacht het algemeen belang te dienen en niet specifieke individuele belangen te behartigen en dit moet ook in de gedragscode worden vastgelegd, schrijft Remkes. Opvallend is dat Remkes als voorzitter van de raad ook de bevoegdheid erin wil om moties en amendementen die niet aan dat algemene uitgangspunt voldoen buiten de orde te verklaren. Raadsleden en -fracties moeten te nauwe personele banden met actie- en belangengroepen die zich richten op het beleid van de gemeente Den Haag vermijden. Er moet openheid zijn over particuliere donaties en giften aan politieke partijen. Remkes stelt voor om bijdragen boven de 100 euro op jaarbasis te publiceren. Tot slot dienen wethouders en raadsleden zich verre te houden van activiteiten die het verwerven van financiële bijdragen tot doel hebben. Remkes ziet de raadsconferentie als ‘startpunt van een proces tot stimulering van integriteitsbewustzijn’ en zou dit jaarlijks willen herhalen om dilemma’s te delen.

'Terug onder de kerstboom'
‘Burgemeester, even terugkruipen onder die kerstboom’, reageert Richard de Mos, de gewezen wethouder en huidige fractievoorzitter van Hart voor Den Haag/Groep de Mos op Twitter. Hij noemt de brief een ‘feest der hypocrisie voor niet bestaande problemen’ en een ‘rechtstreekse aanval op onze #Ombudspolitiek’. ‘Wij blijven 24/7 voor de burger opkomen en bepalen zelf hoe wij politiek bedrijven.’ Zijn partij is ‘laaiend’ over de brief schrijft De Mos op de website van zijn partij: ‘De brief past als dictaat van de Opperste Sovjet zo in een uitzending van de communistische staatstelevisie.’ Hij noemt het ‘onacceptabel’ dat Remkes wil tornen aan de politieke instrumenten die raadsleden kunnen inzetten door eisen te stellen aan het indienen van moties en schriftelijke vragen, zoals hij verderop in zijn brief schrijft. ‘Het beknotten van raadsleden bij de keuze van politieke instrumenten is onaanvaardbaar.’

Papierversnipperaar
Alle raadsleden moeten volgens De Mos de vrijheid houden op te komen voor ‘individuelere gevallen’. Ook is het niet aan de voorzitter van de gemeenteraad om voorstellen buiten de orde te verklaren. ‘Maar aan raadsleden om in alle vrijheid een meerderheid voor hun voorstellen te halen.’ Het plan om particuliere donaties en giften boven de 100 euro openbaar te maken ziet Hart voor Den Haag als een goedkope poging om lokale partijen ‘kalt te stellen’. Hij wijst erop dat landelijke partijen pas donaties boven de 4500 euro openbaar hoeven te maken. ‘Als het Remkes qua integriteit menens is zorgt hij samen met de VNG bij het Rijk voor een gelijke behandeling tussen landelijke- en lokale partijen, met dezelfde rechten en plichten.’ De inzet voor zijn partij bij de raadsconferentie is helder: ‘Die brief moet door de papierversnipperaar.’