Rechter wijst eis meer stembureaus voor referendum af

De gemeente Oldenzaal hoeft tijdens het Oekraïne-referendum op 6 april niet meer stembureaus te openen. De rechter in Zwolle wees een oproep daartoe van GeenPeil dinsdag af.

Vijf stembureaus
De Overijsselse gemeente heeft voor het referendum vijf stembureaus aangewezen. Bij voorgaande verkiezingen gingen zeventien stembureaus open. GeenPeil, een van de initiatiefnemers van de volksraadpleging, meent dat 5000 stemgerechtigden per stembureau er echt veel te veel zijn en ze vreest dat er minder mensen gaan stemmen. Bij het referendum is de opkomst van groot belang. Blijft de opkomst onder de 30 procent dan is het referendum niet geldig.

Simpeler
De stichting GeenPeil heeft volgens de rechter niet weerlegd dat de stemming bij een referendum simpeler is dan bij verkiezingen. Elke stemmer heeft dus minder tijd nodig. De wet bepaalt alleen dat er een of meer stembureaus moeten zijn. Dat geeft de gemeente grote vrijheid, aldus de rechter.

Tellen
Ook het tellen van de stemmen nadien gaat sneller. De rechter vindt het daarom redelijk als Oldenzaal daarom beslist minder stembureaus open te stellen. Bovendien gaf de gemeente aan dat ze op de kosten moet letten.

GeenPeil gaf in de zitting aan dat uit een peiling van EenVandaag een verwachte opkomst blijkt van 53 procent. Maar in het onderzoek wordt ook aangegeven dat de panelleden politiek actiever zijn dan gemiddeld. Oldenzaal verwacht juist een lagere opkomst. GeenPeil heeft die verwachting onvoldoende weerlegd, vindt de rechter.

Inwoner
Behalve GeenPeil maakte ook een inwoner uit Oldenzaal bezwaar. Ook zijn verzoek is afgewezen. Wat het effect van dit vonnis is op twee andere rechtszaken over het openen van meer stembureaus, is onbekend. Volgens de persrechter van de rechtbank Overijssel staat elke zaak op zich. Tegen dit vonnis is geen hoger beroep mogelijk. (ANP)

Redactie

De redactie van Binnenlands Bestuur

Bekijk alles van Redactie

Reacties: 16

U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.

Maak een account Login

Wim Vreeswijk / Belastingadviseur

Teneinde iedere schijn van obstructie van de democratie te voorkomen had men in Oldenzaal ALLE stemburo's moeten openen op 6 april 2016. Dit heeft m.i. wel degelijk precedentwerking voor andere gemeenten!

Fritz

Als de cijfers voor opkomst leidend zijn, dan neem ik aan dat er bij de volgende verkiezingen voor het Europees parlement ook minder stemlocaties zijn. Die cijfers zijn immers dramatisch laag; lager dan over het algemeen bij het laatst gehouden referendum.

Jacob B.

De rechter heeft gsproken. De gemeente heeft een keuze gemaakt die zij mocht maken. Stichting GeenPeil vreest een te laag opkomstpercentage en doet nogal nerveus. Waarom? Mogelijk twijfelt deze stichting aan haar beweegredenen voor het referendum. Dat is geen rare twijfel, want er moeten behoorlijke kosten worden gemaakt om te kunnen kiezen in een kwestie die niet leeft onder de mensen. En mensen houden niet van geld wegsmijten. Zij denken meteen aan betere bestemmingen. Dat kan leiden tot afzien van hun gang naar de strembus, want als je naar de stembus gaat doe je mee aan het referendum waar je tegen bent. Niet onbekend is, natuurlijk, dat thuisblijven een vorm van stemmen is, namelijk stemmen 'met je voeten'. En zou dat leiden tot een opkomstpercentage onder de 30, dan past daarbij de uitleg dat de kiezers zich tegen het referendum zelf hebben uitgesproken. En daar is, begrijpelijk, Stichting GeenPeil (initiator van het refrendum) bang voor.

Monique

Kunnen we er niet gelijk een referendum aan koppelen over het akkoord met Turkije. Dan komt het met de opkomst zeker wel goed|

K.M. Schaap / afdelingshoofd burger- en bestuurlijke zaken

@ Jacob: De rechter heeft uitgesproken dat een gemeente zelf over het aantal stembureaus gaat. Je kunt een gemeente dus niet dwingen meer stembureaus te plaatsen. Dat voor dit referendum beduidend minder stembureaus worden ingericht dan bij reguliere verkiezingen heeft wel de schijn van partijdigheid. Hoopt de gevestigde orde soms op een opkomst lager dan 30%, is zij bang voor een neen? Waarom bijvoorbeeld niet bij verkiezingen voor het Europees parlement, waarbij je op voorhand weet dat de opkomst laag is, beknibbelen op het aantal stembureaus en hier wel?

Joop

Iedereen leest wat hij/zij wil lezen (dus ik ook). Ik ben wel gevoelig voor de argumentatie waarom met een referendum (veel) minder stembureaus nodig zijn door de simpele keuze, namelijk Ja of Nee.

- Elke stemmer heeft minder tijd nodig.

- Het tellen van de stemmen nadien gaat (veel) sneller.

@ Broadcaster: Het is toch niet zo moeilijk om in te zien dat er een behoorlijk groot verschil bestaat tussen de verwerking van een bonte diversiteit aan stemmen voor de samenstelling van een vertegenwoodigend lichaam (gemeenteraad, prov. staten, tweede kamer, europees parlement) en het tellen van de jaatjes en de neetjes bij een referendum?

@ Jacob: Het gaat niet om het tellen van het aantal stemmen maar om de gelegenheid die je als overheid biedt om te stemmen, dat moet jij och ook begrijpen. Daar zou een bezuinigingsmotief geen rol mogen spelen

@Jacob B. de snelheid van tellen staat los van het aantal stembureaus en daarmee de toegankelijkheid voor de stemmers.

Het gaat erom - heeft de voorzieningenrechter in de zaak Oldenzaal uitgesproken -, dat de gemeente (het college van b. en w.) het aantal en de verspreiding van de stembureaus kan bepalen, waarbij op het voor verkiezingen beschikbare budget mag worden gelet. Wie stelt dat een gemeente onvoldoende in stembureaus voorziet, moet dat bewijzen (dan wel aannemelijk maken). Bij de rechter heeft GeenPeil dat in de Oldenzaal-zaak niet gekund.

Kaas !

een hels dilemma voor eurofielen; stemmen betekent meewerken aan de kiesdrempel, niet stemmen geeft eurosceptici de meerderheid..

@ Jacob B.: Ja, het gaat erom dat de gemeente (het college van b. en w.) het aantal en de verspreiding van de stembureaus kan bepalen en de rechter niet. In die zin heeft GeenPeil de zaak terecht verloren. Dat neemt niet weg dat je het onfatsoenlijk kunt vinden dat de gemeente Oldenzaal het aantal stembureaus terug brengt van 12 naar 5. Schaf het referendum dan af als je er toch niet aan hecht of als je de uitkomst vreest en het daarom wil frustreren.

@Broadcaster: De denkfout is, dat het aantal stembureaus in Oldenzaal wordt teruggebracht. Dat is niet zo. Het aantal wordt bepaald. De gemeenteraad kan hierover het college van b. en w. ter verantwoording roepen (zo werkt de demcratie in Nederland), maar doet dat niet. GeenPeil wil het niet zo zien. Dat past niet in haar propaganda.

De uitspraak van de rechter is niet zo vreemd. Er bestaat geen regelgeving die een gemeente verplicht om per zoveel inwoners of binnen een straal van x-meter een stembureau in te richten. Ergo, de gemeenten hebben hierin grote vrijheid, zo ook Oldenzaal. Men schermt echter met te verwachten opkomstcijfers (de vraag is waar men dat aan relateert). Dat de stemming eenvoudiger is als je twee mogelijkheden (blanco niet meegerekend) hebt, staat buiten kijf. Ik vraag me alleen af of daarmee de stemming sneller verloopt dan normaal. Of zijn er werkelijk zoveel kiesgerechtigden die bij reguliere verkiezingen zich pas in het stemhokje uitgebreid gaan verdiepen in de vraag op welke kandidaat van welke partij ze zullen gaan stemmen? Het tellen kan evenmin een reden zijn. Wat wel frappant blijft is het gegeven dat de opkomst voor verkiezingen voor het Europees parlement al decennia laag is. Toch richten gemeenten voor die verkiezingen wel de reguliere locaties in. Waarom kan het dan, met opkomstcijfers gebaseerd op ervaringscijfers niet een tandje minder, maar nu, bij dit referendum ineens wel omdat men verwacht (helderziendheid?) dat de opkomst wel eens laag zou kunnen zijn? De overheid moet zich realiseren dat wanneer zij de mogelijkheid tot een referendum opent, je het risico loopt dat daar op een x-moment een keer gebruik van gemaakt zou kunnen worden. Dan moet je het gebruik van je eigen ingestelde instrument, ook gewoon afdoende faciliteren. Wil je dat niet, omdat het te veel kost, of omdat men het referendum gebruikt voor doeleinden die je als overheid eigenlijk niet zo goed uitkomen, schaf het instrument dan gewoon af.

@ Jacob B.: Ja, het aantal wordt bepaald en zo werkt de democratie dus kennelijk. De gevestigde orde kan op deze wijze een haar niet welgevallig referendum frustreren door het aantal stembureaus tot een belachelijk klein aantal te reduceren. Dat neemt niet weg dat je het schandelijk mag vinden dat we in Nederland de mogelijkheid van een referendum hebben ingesteld maar dat als dat dan wordt gehouden die volksraadpleging geen eerlijke kans krijgt. En overigens kun je van geenpeil vinden wat je wil maar die strijden tenminste met open vizier in plaats van op achterbakse wijze te proberen de opkomst te beïnvloeden.

En zo wordt de democratie hier in ons landje om zeep geholpen! Ik was er al bang voor. Ik had beter de kost kunnen gaan verdienen als helderziende of astroloog !

Deel dit artikel

Redactie

Lees meer

Gemeenten sterk verdeeld over sekswerk vanuit huis

CBS: Politieke betrokkenheid neemt niet af

Amsterdam-Oost maakt plannen mét bewoners

Leefbaarheidsproblematiek (voor)tijdig zien aankomen?

Nieuw leven voor Vredepeel

Gemeenten sterk verdeeld over sekswerk vanuit huis

CBS: Politieke betrokkenheid neemt niet af

Amsterdam-Oost maakt plannen mét bewoners

Reacties: 16