PS 2015: De Groningers staan op

In aanloop naar de Provinciale Statenverkiezingen neemt Binnenlands Bestuur het belangrijkste thema per provincie onder de loep. Bij welke politieke partij staat dit onderwerp hoog op het verkiezingsprogramma? Groningen trapt af met de omstreden gaswinning.

Lange tijd leek het of de Groningers het over hun kant lieten gaan. Dat de aardbevingen, zoals minister Kamp hoopte, als een ‘fact of life’ geaccepteerd zouden worden. Maar na de zoveelste 3,5 op de schaal van Richter lijkt de beer, oftewel Groninger Belang, los. Hij had overigens ook ‘Groningen United’ kunnen heten want maar liefst 16 lokale partijen uit de stad en provincie werken er gebroederlijk samen. De kandidatenlijst is gevuld met een indrukwekkende rij van raadsleden en wethouders. Doel: 10 van de 43 zetels in de Provinciale Staten.

Zoethoudertje

‘Dit is weer zo’n zoethoudertje, heel toevallig nèt voor de verkiezingen.’ Lijsttrekker Bram Schmaal van Groninger Belang hoort maandagavond verontwaardigd de nieuwe toezeggingen van minister Kamp aan. Die wil de gaswinning tot 1 juli terugschroeven naar 16,5 miljard kuub van de beoogde 39,5 miljard kuub die in 2015 gewonnen zou worden. Schmaal:  ‘Maar dit is tijdelijk, daar hebben we niets aan. Het gaat om de veiligheid van vele Groningers, draai die gaskraan eerst maar eens dicht tot het duidelijk is hoe het probleem opgelost kan worden.’ 

Commissaris
Ondertussen is CdK Max van de Berg wèl hoopvol gestemd over de Haagse ontwikkelingen: ‘Een belangrijke eerste stap'. Dat je naar 30 miljard kuub terug zou kunnen gaan, is een belangrijk signaal, zei hij. Van den Berg heeft het gevoel dat er nu beter wordt geluisterd naar Groningen.

Spiegeltjes en kraaltjes
Groninger Belang is totaal niet onder de indruk van het bod uit Den Haag. ‘Spiegeltjes en kraaltjes. Dat gebruiken de huidige provinciebestuurders om de Groningers rustig te houden,’ vindt Schmaal. ‘Er wordt ons steeds weer iets nieuws voorgehouden, maar feit is dat Groningers door de aardbevingen gevaar lopen. Dat willen we niet meer,’ zegt de strijdvaardige lijsttrekker, ‘we willen op de eerste plaats veiligheid. En respect. Met pappen en nathouden nemen we geen genoegen meer.’ De gemeenteambtenaar en voormalig raadslid haalt hierbij een rapport aan van de ARUP, een internationaal onderzoeksbureau. Die rekende voor dat er bij een aardbeving van 5.0 een kans is op meerdere doden.

 
Brok ervaring 

Kenners geven de partij een goede kans om in de Provinciale Staten te komen. De Groningers zijn allang klaar met hun status als wingewest, en bang voor de aardbevingen. Het helpt dat de partij niet zomaar een one-issuepartij is die uit gelegenheidspolitici bestaat. ‘Op de lijst staan 26 ervaren raadsleden uit de hele provincie, vier actieve wethouders en vier oud-wethouders. We beschikken over een brok politieke en bestuurlijke ervaring,’ verzekert Schmaal.  De aardbevingsproblematiek is overigens niet het enige programmapunt waar de Groninger partij zich druk over maakt. Ook de windmolens, herindelingen en de economische positie van de provincie staan hoog op het lijstje.

 
Bundelen lokale krachten 

Het bundelen van lokale krachten voor de provinciale verkiezingen komt dit jaar meer voor. Ook in Zeeland en Limburg komen plaatselijke partijen bij elkaar om gezamenlijk op te kunnen treden tijdens de Provinciale Statenverkiezingen. De Politieke Vereniging Nederland Lokaal speelde hier een rol in en stuurde coördinatoren naar alle provincies, om lokalen te helpen bij het opzetten van provinciale partijen.

 
30 procent stemmen 

Bij de gemeenteraadsverkiezingen van maart 2014 haalden de lokale partijen samen bijna 30 procent van de stemmen. Op provinciaal niveau zijn er echter nog nauwelijks bundelingen van lokale partijen. Zeker omdat de provincies financieel toezicht houden op de gemeenten en die taak meer tot uiting zal komen na de bezuinigingen die de decentralisaties met zich meebrengen, vinden lokale partijen het van groot belang dat ze een nauwe relatie hebben met de lokale partijen in de gemeenteraad. Ook hebben de lokale partijen belang bij de grote invloed van de provincie op het gemeentelijk beleid. Met name lokale  bestemmingsplannen kunnen pas hun beslag krijgen als ze voldoen aan provinciale verordeningen.

 
Respect 

Er zijn partijen met slechts één achtergrond die elkaar al vóór de verkiezingen de tent uitvechten, tot nu toe geldt dit niet voor Groninger Belang voortgekomen uit maar liefst 16 partijen. De lappendeken van lokale politici lijkt een verbazingwekkend succesvol concept. ‘Onze partij is ontstaan uit onvrede, het kan gewoon veel beter in Groningen. We willen serieus genomen worden en met respect behandeld,’ benadrukt Bram Schmaal. ‘Onze kandidaten zijn fanatiek, vol energie en eensgezind. Ik heb er alle vertrouwen in, laat die verkiezing maar komen.’