Provincie krijgt grotere rol bij herindeling

Wachten op louter gemeentelijke herindelingen van onderop levert volgens het nieuwe kabinet niet altijd een wenselijk resultaat op. Vandaar dat in het regeerakkoord een grotere rol wordt toebedeeld aan de provincies. Het is aan die bestuurslaag om een herindelingsprocedure op te starten voor gemeenten die ‘langjarig en in hoge mate afhankelijk zijn van gemeenschappelijke regelingen voor essentiële taken.’

Blauwdruk

Veel kleinere gemeenten zijn volgens het regeerakkoord van VVD, CDA, D66 en CU voor belangrijke taken die de directe levenssfeer van mensen raken in sterke mate afhankelijk geworden van regionale samenwerking op grond van de Wet Gemeenschappelijke regelingen (Wgr). De democratische controle door gemeenteraden komt daardoor op afstand te staan. Op verschillende plaatsen hebben gemeenten om die reden in samenspraak met de provincie de afgelopen jaren het initiatief genomen tot gemeentelijke herindeling. Het kabinet zegt die beweging te ondersteunen, temeer omdat blauwdrukken van bovenaf daarvoor niet werken. ‘Maar het proces helemaal van onderop laten komen levert ook niet altijd een optimaal resultaat op’, aldus het regeerakkoord, verwijzend naar die gemeenten die voor de uitoefening van belangrijke taken lange tijd erg afhankelijk zijn van gemeenschappelijke regelingen. Om die reden krijgen provincies weer een grotere rol toebedeeld.

Gemeenschappelijke regeling

Verder wil Rutte III de Wet Gemeenschappelijke regelingen aanpassen om de politieke verantwoording over gemeentelijke samenwerking te verbeteren. ‘Besluitvorming in een gemeenschappelijke regeling moet transparant zijn en betrokken gemeenteraden moeten hun controlerende rol beter kunnen uitvoeren en zo nodig kunnen ingrijpen’, aldus het regeerakkoord.

Lokale verenigingen

Het kabinet gaat ruimte bieden aan initiatieven van burgers en verenigingen. In overleg met gemeenten wil het kabinet via een Right to challenge-regeling burgers en lokale verenigingen de mogelijkheid geven om een alternatief voorstel in te dienen voor de uitvoering van collectieve voorzieningen in hun omgeving. Daarbij gaat het om zaken als het onderhoud van een park, het beheer van sportvelden of andere maatschappelijke voorzieningen. Daarnaast komen er experimenten met betrekking tot een zogeheten recht op overname: lokale verenigingen of buurtbewoners krijgen daarbij het eerste recht om maatschappelijke voorzieningen over te nemen en zelf de bijbehorende functie voort te zetten.