Proeftuinen regionale samenwerking geselecteerd

Verspreid over het land gaan op korte termijn zes proeftuinen aan de slag om te kijken op welke manier, via een vorm van regionale samenwerking, het economische groeivermogen kan worden verbeterd. De plus- en minpunten van diverse soorten en smaken samenwerkingsvormen en opgaven waarmee de zes aan de slag gaan, monden straks uit in een setje van adviezen voor een nieuwe kabinet.

Maak verschil

Het gaat om Noordoost Fryslân, de regio Zwolle, de regio Eindhoven, Zeeland, de Drechtsteden en de Metropoolregio Amsterdam. De geselecteerde proeftuinen zijn vandaag, tijdens het symposium ‘Maak verschil’, bekend gemaakt. Elke regio heeft een andere economische en/of maatschappelijke opgave en veelal ook andere samenwerkingspartners en –constructen, stelt Richard van Zwol, secretaris-generaal van Binnenlandse Zaken. De proeftuinen vloeien voort uit het medio maart verschenen advies Maak verschil. Krachtig inspelen op regionaal-economische opgaven van de Studiegroep Openbaar Bestuur, onder voorzitterschap van Van Zwol. Kern van dat advies is dat de inhoud, de economische opgave centraal moet staan, en niet het bestuurlijk construct waarin wordt samengewerkt. Omdat die opgave per regio verschilt, moeten er ook meer diversiteit in bestuurlijke vormen mogelijk worden gemaakt.

Groeivermogen

‘Ons rapport geeft een richting aan voor de toekomst van het openbaar bestuur. We moeten voortdurend kijken wat nodig is om het economische groeivermogen van regio’s en Nederland te verbeteren. We willen geen blauwdruk; er moet juist ruimte zijn voor innovatie en aanpassingen in bestaande structuren. Via de proeftuinen willen we oefenen met hoe dat werkt; werken vanuit de regionale opgave. Waar loop je als regio tegenaan, wat werkt, wat werkt niet, moeten wij als rijk aan de slag om belemmeringen weg te nemen? Deze praktijkervaringen moeten samen met ons advies leermateriaal zijn voor een volgende kabinetsperiode. Nadrukkelijk willen we tegelijkertijd – al in de proeftuinperiode – zichtbare voordelen voor deze regio’s bereiken. Het moet hen helpen bij het realiseren van hun economische en maatschappelijke opgave.’

Diversiteit opgaven

Vijftien regio’s hadden zich binnen twee weken na een oproep op het VNG-congres met een proeftuin gemeld. ‘Samen met de VNG, IPO en de ministeries van Binnenlandse Zaken, Infrastructuur en Milieu en Economische Zaken hebben we er nu zes geselecteerd die op hele korte termijn aan de slag kunnen’, aldus Van Zwol. Bij de keuze is zowel gekeken naar landelijke spreiding als naar diversiteit in de opgaven. Hij sluit niet uit dat er een tweede tranche proeftuinen komt, waarbij de nu afgevallen regio’s alsnog kunnen meedoen. De negen regio’s blijven echter wel aangehaakt, benadrukt Van Zwol. Onder meer worden zij geholpen bij eventuele obstakels die zij nu ervaren bij economische opgaven dan wel regionale samenwerking.

Over provinciegrenzen

Krimp, natuur en ruimte zijn de kernopgave waarmee Noordoost Fryslân aan de slag gaat. Twintig middelgrote gemeenten in de regio Zwolle gaan oefenen met samenwerken over (vier) provinciegrenzen heen. Voor een antwoord op de maatschappelijke en economische opgaven moet daarnaast met veel maatschappelijke partners worden samengewerkt. In de regio Eindhoven is de vraag hoe via de in die regio beproefde samenwerking via de triple helix, het maximale uit economische en maatschappelijke innovatie kan worden gehaald.

Leerervaring

In Zeeland gaan vijftien overheden (provincie, alle dertien gemeenten en het waterschap) aan de slag met de vraag hoe het provinciebestuur, als motor van de economie, de hele provincie omhoog kan stuwen in de vaart der volkeren. Via de Drechtsteden, die al lang intensief samenwerken, verwacht Van Zwol veel leerervaring te kunnen opdoen rondom thema’s als democratische legitimiteit. ‘Ook kunnen hier de grenzen van regionale samenwerking worden getoetst.’ In de Metropoolregio Amsterdam liggen de opgaven niet alleen op regionaal niveau, maar ook op landelijk en internationaal vlak. ‘Met een regio met internationale uitstraling spelen weer hele andere vraagstukken.’