Podia in zwaar weer

Jaarlijks bezoeken ca. 20 miljoen mensen een toneelvoorstelling, pop- of klassiek concert. Maar in maart moesten podia noodgedwongen hun deuren sluiten. Vanaf 1 juli zijn de regels versoepeld, maar de 1,5 meterregel blijft gelden. 

Dat heeft directe gevolgen voor het aantal bezoekers en voorstellingen, de bestedingen aan de podiumkunsten en de maatschappelijke waarde van cultuur. Atlas voor gemeenten deed een eerste analyse naar de gevolgen van de coronacrisis voor de waarde van cultuur voor gemeenten.

Daling bezetting
Door de coronamaatregelen kunnen de podia minder stoelen/plaatsen in gebruik hebben. De capaciteit voor poppodia is nog maar 15 tot 20 procent van de oorspronkelijke capaciteit. Voor theaters en schouwburgen is de capaciteit nog 35 tot 50 procent. Sommige podia hadden voor de coronacrisis al een relatief lage bezettingsgraad: lang niet alle stoelen waren per voorstelling bezet. Een beperking van de capaciteit hoeft dan niet direct gevolgen te hebben voor het aantal bezoekers. Maar het is de vraag of bezoekers ondanks de genomen maatregelen in dezelfde mate blijven komen als voor de coronacrisis.
Mogelijk mijden zij juist de podiumkunsten uit angst te worden besmet, vooral het gemiddeld oudere publiek van theaters en schouwburgen. Tot slot wordt de programmering van podia voor de rest van 2020 sterk aangepast. Een groot deel van de oorspronkelijk geprogrammeerde voostellingen gaat niet door. Vooral in de populaire muziek waar minder subsidies zijn, kunnen voorstellingen bij de sterk gereduceerde capaciteit niet uit, zelfs als ze uitverkocht zijn. Er is gerekend met voorzichtige scenario’s.

Verlies gebruikswaarde
Mensen ontlenen ‘genot en geluk’ aan een podiumbezoek. Daarom zijn ze bereid een kaartje te kopen, een reis af te leggen en een bepaalde tijd te verblijven in een theater, poppodium of concertzaal. Dit wordt de gebruikswaarde van de podiumkunsten genoemd. Die gebruikswaarde was voorafgaand aan de coronacrisis tussen de 50 en 60 miljoen euro per jaar. De afname van capaciteit, bezetting en aantal voorstellingen leidt tot een verlies aan gebruikswaarde. Afhankelijk van de uiteindelijke impact van de crisis daalt de gebruikswaarde jaarlijks met 10 tot 30 miljoen euro.

Aantrekkelijk als stad
Als capaciteit, bezettingsgraad en het aantal voorstellingen afnemen (scenario 4), daalt de gebruikswaarde met name sterk in steden met een groot cultureel aanbod. Daarbij speelt ook het grotere verzorgingsgebied van steden: zij trekken veel bezoekers uit de omgeving. Podiumkunsten hebben meer waarde dan alleen de gebruikswaarde voor bezoekers. Mensen en bedrijven zijn bereid meer te betalen voor een locatie in een stad met een groot aanbod aan podiumkunsten; die zogeheten optiewaarde is het veelvoudige van de gebruikswaarde.

Atlas voor gemeenten berekende dat de optiewaarde ruim 90% van de totale in geld uit te drukken maatschappelijke waarde is. Bij een structurele afname van het podiumaanbod door faillissementen heeft dat op termijn gevolgen voor de aantrekkelijkheid van steden. De optiewaarde van de podiumkunsten kan dan sterk dalen met grote maatschappelijke impact.

Bekijk hier de pagina's uit Binnelands Bestuur 16-2020