Plasterk: korten vergoeding spookraadsleden kan niet

Minister Plasterk acht het niet mogelijk een juridisch houdbare regeling te bedenken voor het korten op de vergoedingen van 'spookraadsleden' en andere niet zichtbaar functionerende voksvertegenwoordigers.

Vergoeding intrekken
De Tweede Kamer had Plasterk begin juni verzocht om een dergelijke aanpak van spookvertegenwoordigers, bijvoorbeeld door het intrekken van (een deel van) hun vergoeding mogelijk te maken. Een grote meerderheid vindt het zeer schadelijk voor het aanzien van de democraties als raadsleden, statenleden en andere vertegenwoordigers hun zetel slechts virtueel bezet houden, zonder enige bijdrage aan het politieke proces en zonder te verschijnen op vergaderingen. Plasterk beloofde een aanpak te onderzoeken, maar komt nu tot de conclusie dat dat niet kan.

Geen harde indicator
De kern van zijn betoog is dat het nu eenmaal staatsrechtelijk is vastgelegd dat een volksvertegenwoordiger onafhankelijk is in de wijze waarop hij invulling geeft aan zijn functie. Opdagen bij vergaderingen is weliswaar een meetbare indicator, maar geen harde. De kiezer beoordeelt de volksvertegenwoordiger, en ingrijpen is eigenlijk alleen mogelijk bij belangenconflicten. Daarom ook is het presentiegeld voor raads- en statenleden al tientallen jaren geleden omgezet in een vaste vergoeding.

Voor de vorm
Een beoordeling van een volksvertegenwoordiger op basis van aan- of afwezigheid krijgt ook al snel een politiek karakter, zowel om afwezigheid te excuseren als om dat niet te doen, stelt Plasterk. En voor een rechter die er vervolgens over moet oordelen wordt het helemaal lastig. Verder heeft Plasterk weinig vertrouwen in de doeltreffendheid van een kortingsregeling, als die mogelijk zou zijn. 'Het ligt niet in de rede te verwachten dat het opleggen van een korting of de dreiging daarmee zal leiden tot adequaat functioneren van deze categorie volksvertegenwoordigers, hooguit tot het voor de vorm aanwezig zijn om een korting te voorkomen', schrijft hij.

In eigen kring
Plasterk concludeert dat het niet mogelijk is een juridisch houdbare manier te bedenken om de spookvertegenwoordigers op hun vergoeding te korten. De partij waar de betrokkenen deel van uitmaakt, dient al eerste actie te ondernemen. Daarna zouden de burgemeeste c.q. Commissaris van de Koning de verantwoordelijkheid hebben de betrokkenen te wijzen op zijn eed of gelofte. Plasterk wil verder praten met VNG en IPO over hoe dit nog steeds ongewenste fenomeen langs niet-juridische weg kan worden bestreden.