Pechtold twijfelt aan bestuurskracht gemeenten

D66-lijsttrekker Alexander Pechtold heeft niet zo’n hoge pet op van de bestuurlijke kwaliteit op lokaal niveau. ‘Veel gemeenten hebben nauwelijks bestuurskracht’, zegt hij in een interview met Binnenlands Bestuur.

Ondemocratisch

Als het aan D66 ligt, gaat het mes niet alleen in het aantal provincies, maar ook in het aantal gemeenten. Van de huidige 415 gaat het wat de partij van Pechtold betreft naar zo’n 200 gemeenten. ‘Het gaat ons om bestuurskracht. Veel gemeenten hebben die nauwelijks. Vaak wordt dat verhuld door allerlei ondemocratische gemeenschappelijke regelingen. De burger heeft echter helemaal geen invloed op een Wgr, Wgr-plus of andere arrangementen die gemeenten sluiten.’

Op sterven na dood

‘De grootste angst zit vaak bij politici. Daarom gaan dit soort discussies altijd traag en wordt het zeer emotioneel gebracht. Alle partijen en alle coalities praten er al decennia over, maar tot op heden is er niets wezenlijks veranderd. Ook dit kabinet heeft niet geleverd. Donner niet, Spies niet. Dat irriteert me. Kabinetten komen telkens met plannen, waardoor er veel onrust is. En ook al zijn gemeenten op sterven na dood, toch gaat een herindeling dan niet door. Dat moet echt tot het verleden behoren.’

Dat er zo weinig meters worden gemaakt, komt door het jarenlang in Den Haag gebezigde credo dat je herindeling niet moet opleggen. ‘Het begrip "het moet van onderop komen" is wel mooi, maar dan moet het wél komen. Je kunt gemeenten dwingen om in twee jaar tijd kenbaar te maken of ze die taken aankunnen. En dan niet alleen door taken die ze zelf niet aankunnen in die ondemocratische gemeenschappelijke regelingen te proppen.’

Twee  jaar

D66 wil dat in elke gemeente wordt getoetst of zij de taken waar zij voor staat, naar behoren kan uitvoeren. Als dat niet kan, moet de gemeente met herindelingsvoorstellen komen. Voor het opschalingsproces krijgen gemeenten twee jaar de tijd’, zegt hij.

Vier landsdelen

Wat de provincies betreft, wil Pechtold toe naar vier tot vijf landsdelen, te beginnen met de vorming van een Randstadprovincie. Daarna volgen wat hem betreft van onderop noord, oost en zuid. ‘De landsdelen – waarin de waterschappen opgaan – worden krachtige besturen die verantwoordelijk zijn voor ruimtelijke ordening, water, economie en verkeer en vervoer. In Denemarken heeft men een vergelijkbare vernieuwing in twee jaar tijd gedaan, dat was een ongelooflijk succesvol proces.’

Naast een krachtiger bestuur, levert de vorming van landsdelen besparingen op. ‘Onze voorstellen voor de hervormingen van het provinciale en lokale bestuur leveren tot 2017 een besparing op van naar schatting 700 miljoen euro.’

Het complete interview met Alexander Pechtold is te lezen in Binnenlands Bestuur van vrijdag 31 augustus.