Geen enkele invloed van raad
De gemeenteraad wordt steeds vaker buitenspel gezet bij beleid dat gemaakt wordt binnen een samenwerkingsverband . Onlangs concludeerde de Volkskrant dit nog na onderzoek van 264 gezamenlijk regelingen. Het bleek dat vooral bij de inkoop van thuiszorg, jeugdzorg en sociale werkvoorziening er geen enkele invloed van de gemeenteraad meer is. En dat terwijl er over miljoenen wordt beslist. Ook Raadslid.nu luidde eerder al de noodklok nadat bijna driekwart van de raadsleden vond dat gemeenschappelijke regelingen een bedreiging voor de lokale democratie vormt.

 
Sneller fuseren 

‘Gemeenten zullen sneller moeten gaan fuseren,’ zegt Schouw. ‘Dat zal niet bij iedereen goed vallen, maar het is onvermijdelijk. Als je bijvoorbeeld naar de gemeente De Marne kijkt, die heeft momenteel 37 gemeenschappelijke regelingen. Op een inwonertal van slechts tienduizend is dat echt te veel. Je moet dan concluderen dat De Marne niet zelfstandig kan blijven bestaan en moet herindelen. Ik denk dat dat voor alle gemeenten geldt waarbij 65 tot 75 procent van de beslissingen buiten de raad wordt gemaakt.’

 
Wildgroei 

In het wetsvoorstel staat onder meer dat een regeling automatisch moet eindigen na tien jaar. ‘Er is echt wildgroei ontstaan, het is zelfs zo erg dat vaak niemand precies weet hoeveel gemeenschappelijke regelingen er in hun eigen gemeente zijn,’ beweert Schouw. ‘Als de regeling op een gegeven moment vervalt, is iedereen verplicht om na te denken of ze er nog wel mee door willen gaan. Besturen en gemeenteraden moeten dan bewust een keuze maken.’

 
Belangrijker dan euro's

Of het uitvoeren van de taken per saldo duurder worden bij het afschaffen van de gemeenschappelijke regelingen is nog niet duidelijk. ‘Dat is voorlopig speculatie,’ zegt Schouw. ‘Feit is dat de gemeenteraad geen invloed meer heeft op belangrijke kwesties en dat gaat wat mij betreft boven de euro’s. Het kan immers niet zo zijn dat er in dit land de beslissingen genomen worden door een handjevol wethouders en een burgemeester.’

 
Scherp houden 

Gerard Schouw wil dat volksvertegenwoordigers weer dichter op de huid van de bestuurders zitten. ‘Ik heb zelf in de gemeenteraad gezeten en weet dat hoe meer vragen er vanuit de raad worden gesteld, hoe scherper de ambtenaren en bestuurders blijven. Dat voorkomt verspilling en houdt mensen bij de les. hoe meer je zaken op afstand van de gemeenteraad organiseert hoe minder kritische massa er is. Met als gevolg dat er bijvoorbeeld miljoentekorten ontstaan.’

Geld verdwenen
Hij vervolgt: ‘Denk maar aan zo’n kwestie met een vuilverbrandingsorganisatie in het verleden. Daarbij had de directie zich niet alleen verrijkt maar ook met het geld van de gemeenschappelijke regeling riskante investeringen gedaan. Dat geld was dus verdwenen. Aan het eind van het liedje werden al die gemeenteraden geconfronteerd met de rekening. En toen hadden ze geen keuze meer,’ aldus Gerard Schouw.