Paal en perk aan gemeenschappelijke regelingen
Gemeenschappelijke regelingen zijn handig om nieuwe taken uit te voeren, maar de dood in de pot voor de lokale democratie. Gemeenteraden uit het hele land doen inmiddels hun beklag over belangrijke beslissingen die buiten hun gezichtsveld worden genomen. D66 wil met een initiatiefwetsvoorstel de gemeenschappelijke regelingen drastisch beteugelen en terugbrengen. ‘De democratie is hard bezig te verdampen,’ aldus Tweede Kamerlid Gerard Schouw (D66).
Geen enkele invloed van raad
De gemeenteraad wordt steeds vaker buitenspel gezet bij beleid dat gemaakt wordt binnen een samenwerkingsverband . Onlangs concludeerde de Volkskrant dit nog na onderzoek van 264 gezamenlijk regelingen. Het bleek dat vooral bij de inkoop van thuiszorg, jeugdzorg en sociale werkvoorziening er geen enkele invloed van de gemeenteraad meer is. En dat terwijl er over miljoenen wordt beslist. Ook Raadslid.nu luidde eerder al de noodklok nadat bijna driekwart van de raadsleden vond dat gemeenschappelijke regelingen een bedreiging voor de lokale democratie vormt.
Sneller fuseren
‘Gemeenten zullen sneller moeten gaan fuseren,’ zegt Schouw. ‘Dat zal niet bij iedereen goed vallen, maar het is onvermijdelijk. Als je bijvoorbeeld naar de gemeente De Marne kijkt, die heeft momenteel 37 gemeenschappelijke regelingen. Op een inwonertal van slechts tienduizend is dat echt te veel. Je moet dan concluderen dat De Marne niet zelfstandig kan blijven bestaan en moet herindelen. Ik denk dat dat voor alle gemeenten geldt waarbij 65 tot 75 procent van de beslissingen buiten de raad wordt gemaakt.’
Wildgroei
In het wetsvoorstel staat onder meer dat een regeling automatisch moet eindigen na tien jaar. ‘Er is echt wildgroei ontstaan, het is zelfs zo erg dat vaak niemand precies weet hoeveel gemeenschappelijke regelingen er in hun eigen gemeente zijn,’ beweert Schouw. ‘Als de regeling op een gegeven moment vervalt, is iedereen verplicht om na te denken of ze er nog wel mee door willen gaan. Besturen en gemeenteraden moeten dan bewust een keuze maken.’
Belangrijker dan euro's
Of het uitvoeren van de taken per saldo duurder worden bij het afschaffen van de gemeenschappelijke regelingen is nog niet duidelijk. ‘Dat is voorlopig speculatie,’ zegt Schouw. ‘Feit is dat de gemeenteraad geen invloed meer heeft op belangrijke kwesties en dat gaat wat mij betreft boven de euro’s. Het kan immers niet zo zijn dat er in dit land de beslissingen genomen worden door een handjevol wethouders en een burgemeester.’
Scherp houden
Gerard Schouw wil dat volksvertegenwoordigers weer dichter op de huid van de bestuurders zitten. ‘Ik heb zelf in de gemeenteraad gezeten en weet dat hoe meer vragen er vanuit de raad worden gesteld, hoe scherper de ambtenaren en bestuurders blijven. Dat voorkomt verspilling en houdt mensen bij de les. hoe meer je zaken op afstand van de gemeenteraad organiseert hoe minder kritische massa er is. Met als gevolg dat er bijvoorbeeld miljoentekorten ontstaan.’
Geld verdwenen
Hij vervolgt: ‘Denk maar aan zo’n kwestie met een vuilverbrandingsorganisatie in het verleden. Daarbij had de directie zich niet alleen verrijkt maar ook met het geld van de gemeenschappelijke regeling riskante investeringen gedaan. Dat geld was dus verdwenen. Aan het eind van het liedje werden al die gemeenteraden geconfronteerd met de rekening. En toen hadden ze geen keuze meer,’ aldus Gerard Schouw.
Reactie op dit bericht
Samenwerken is nodig, dat wordt overal onderkent. Maar door gemeenten maar bij elkaar te duwen, vernietig je het nauwe contact dat burgers en bestuurders nog hebben in kleinere gemeenten. Met alle kwalijke gevolgen van dien. In de "backoffice" van gemeenten kun, nee: moet je centraliseren wat mij betreft, maar het contact van burger en bestuur moet m.i. zo direct mogelijk. Dát voor elkaar krijgen is pas écht bestuurlijke vernieuwing!
Beter zou het dus zijn als D66 in Den Haag nadacht hoe de raden, ook binnen GR's, beter in stelling gebracht kunnen worden. Wat dat betreft heeft de nieuwe wet GR in feite de bestuurlijke vernieuwing geen goede dienst bewezen. In plaats van de GR+ zijn pluspunten af te pakken, had men beter een GR++ mogelijk moeten maken, met méér bevoegdheden. En daarbij dan óók de betrokkenheid van raden borgend. Wat dat laatste betreft: we (de klankbordgroep raadsleden Metropoolregio Eindhoven) proberen dat nu ook bij de MRE te doen en dit D66 plan -maar ook eerdere geluiden uit het Bossche provinciehuis, geven aan dat het een bittere noodzaak is dat we dit goed op de rit krijgen.
Alles wat Schouw wil, heeft maar weinig te maken met bestuurlijke vernieuwing. GR's zijn wèl een (nu gekortwiekte) vorm van bestuurlijke vernieuwing. OK, met de weeffout als het gaat om het involveren van raden, maar dat is op te lossen. Die vernieuwing wil hij grotendeels om zeep helpen. En welke vernieuwing zit in het steeds maar samenvoegen van gemeenten? Niets dus. Laat Schouw/D66 nu eens echt nadenken over hoe het bestuur aangepast kan worden aan onze veranderende samenleving. Hoe het huis van Thorbecke op zijn kop gezet kan worden, want dat laatste is hard nodig.
Kwestie van compleet gebrek aan kennis/kunde en van falend dualisme.
De Wet Gemeenschappelijke Regelingen is volstrekt helder over de verplichte betrokkenheid van Gemeenteraad, Provinciale Staten en Algemene Besturen van waterschap. Een 'horizonbepaling' is een elementair onderdeel van een GR.
"De democratie is hard bezig te verdampen", aldus Tweede Kamerlid Gerard Schouw. Daar werkt Schouw dan goed aan mee. Al helemaal door er maar weer eens á la D66 gemeentelijke fusies aan te verbinden. Mede hierdoor wordt het sociaal-economisch draagvlak bij kleine gemeenten volstrekt de nek omgedraaid.
GGD (is), RUD (wordt), Veiligheidsregio (is), Arbeidsmarktregio (quasi-verplicht), Jeugd- en zorgregio (quasi verplicht). M.a.w. het parlement is aan zet geweest bij het ontstaan van nieuwe gr's.
Dus voor alle gemeente de zelfde wetten .
Logisch
Graag rugnummers in plaats van vaagheden.
Wat in ieder geval wel het effect is, van privatiseringen als antwoord op stroperige overheidscircuits, is dat oneigenlijk of inefficiënt gebruik van geld van de burger niet wordt opgelost. Het wordt alleen maar onzichtbaarder maakt. Met het over de schutting gooien van taken verdwijnt ook de kennis en zicht. Ready to be manupulated. Raadsleden, parlementariëres zullen zich zelf onafhankelijker moeten laten informeren. Dat is het enige dat helpt. Organiseer de onafhankelijkheid van kennis en informatie.