Opheffen Scherpenzeel onacceptabel voor raad

Een zogeheten lichte samenvoeging, waarbij Scherpenzeel wordt opgeheven en bij Barneveld wordt gevoegd, is voor een raadsmeerderheid van Scherpenzeel onacceptabel. Een reguliere herindeling zien de coalitiepartijen ook niet zitten, maar als het toch zo ver komt, is er een forse wensenlijst. De oppositie zag de bui al hangen dat ze het onderspit zou delven en heeft gezamenlijk een reactie op het provinciale herindelingsvoorstel naar de provincie Gelderland gestuurd. De kern van haar boodschap: zet de herindeling door.  

Geen noodzaak

Met acht stemmen voor en vijf stemmen tegen heeft Scherpenzeelse raad woensdagavond ingestemd met de 46-pagina’s tellende reactie op het provinciale herindelingsontwerp tot samenvoeging van Scherpenzeel met Barneveld per 2023. De gemeente ziet geen noodzaak tot herindeling en wil zelfstandig blijven. Raad en college vinden dat de gemeente de ruimte moet krijgen om zelf met een oplossing te komen voor de opgaven waarvoor de gemeente staat. Een deel van die oplossing ligt in de samenwerkingsafspraken die de gemeente met Barneveld heeft gemaakt; een zogeheten no-regret samenwerking. College en raad missen een provinciale onderbouwing van de noodzaak tot herindeling. Het herindelingsontwerp geeft bovendien geen antwoord op de opgaven waarvoor Scherpenzeel staat.

Democratische legitimiteit

‘Scherpenzeel verdient de ruimte om te werken aan haar eigen toekomst, met gedragen maatwerkoplossingen voor de bestuurlijke en maatschappelijke opgaven van Scherpenzeel. Aan Provinciale Staten, de minister en de Tweede en Eerste Kamer daarmee de keuze: opschalen zonder dringende reden of draagvlak, of recht doen aan kernwaarden als behoorlijk bestuur, dienstbaar leiderschap en democratische legitimiteit’, aldus een passage uit de woensdagavond vastgestelde zienswijze.

Bestuurscommissie

Als het dan toch komt tot herindeling, moet de zeggenschap van de Scherpenzelers in de nieuw te vormen gemeente worden gewaarborgd. Daarbij kan worden gedacht aan een bestuurscommissie met formeel mandaat. Er moeten garanties komen over de instandhouding van de voorzieningen en harde afspraken worden gemaakt over (maatwerk) dienstverlening. Zowel Scherpenzeel als Barneveld moeten op basis van het financieel meerjarenperspectief in de Kadernota’s ‘schoon door de poort’ gaan. Er moet duidelijkheid zijn over het financiële perspectief en de lastendruk in de nieuw te vormen gemeente.

Onvoldoende zekerheid

En last but no least is een lichte herindeling uit den boze. Die biedt onvoldoende zekerheid voor de Scherpenzeelse ambtenaren en de dienstverlening aan inwoners en bedrijven. Met deze wensenlijst is het college gisteravond, via een motie van GemeenteBelangen Scherpenzeel (de grootste partij in de raad), op pad gestuurd. De motie werd met een zelfde stemverhouding als de zienswijze op het herindelingsontwerp (acht voor, vijf tegen) aangenomen. Verantwoordelijk wethouder Izaäk van Eekeren (SGP) noemde de motie een ‘steun in de rug’ om over deze onderwerpen met de provincie in gesprek te gaan.   

Oppositie genegeerd

De drie oppositiepartijen CDA, ChristenUnie en Pro Scherpenzeel – goed voor vijf van de dertien zetels – laakten de inhoud van de zienswijze die namens de raad naar de provincie wordt gestuurd. ‘De visie en opvatting van de oppositie worden daarin volkomen genegeerd’, aldus Marieke van de Beek, fractievoorzitter van de ChristenUnie. Inwoners, die in meerderheid voor zelfstandigheid zijn, is een eenzijdig en te rooskleurig geschetst over zelfstandigheid, zo stelde ze verder. ‘Daarnaast is een schrikbeeld neergezet ten aanzien van herindeling, en tegelijkertijd een vijandsbeeld is gecreëerd ten aanzien van de provincie.’ Geen wonder dat Scherpenzelers ook in een recente inwonerspeiling opnieuw massaal voor zelfstandigheid hebben gekozen, aldus Van de Beek. ‘Als het in onze ogen een verantwoorde keuze was, zou het ook onze voorkeur hebben.’

Onverantwoord

Zelfstandigheid is echter niet verantwoord, vinden de drie oppositiepartijen. Als de gemeente zelfstandig blijft, moet fors worden geïnvesteerd in onder meer de ambtelijke organisatie. De lasten voor de burgers moeten dan flink omhoog en de gemeente teert in op haar reserves. De drie fracties zijn ervan overtuigd dat de herindeling moet worden doorgezet. ‘Een samenvoeging met Barneveld zal leiden tot een sterk dorp in een sterke gemeente’, aldus Van de Beek. Omdat de oppositie op haar klompen had aangevoeld dat haar opvatting niet in de zienswijze van de Scherpenzeelse zou terechtkomen, hebben de drie oppositiepartijen gezamenlijk een alternatieve zienswijze bij Gedeputeerde Staten (GS) ingediend.

Draagvlak ontbreekt

Het debat werd van tijd tot tijd hard gevoerd, met onderlinge sneren en (vanuit GBS) verwijten naar de provincie. GS weigeren in de ogen van GBS-fractievoorzitter Henk Brons met een open en frisse blik naar de gerealiseerde en ingezette verbeteringen te kijken. Ook negeren zij het ontbreken van draagvlak onder de inwoners voor een herindeling. Die verwijten aan het adres van de provincie schoten weer in het verkeerde keelgat van de oppositie. Brons trok zich er niets van aan en riep Provinciale Staten, de minister van Binnenlandse Zaken en Tweede en Eerste Kamer op het ontbreken van draagvlak in hun besluitvorming mee te nemen. ‘Luister naar de inwoners.’