Onno Hoes klaar voor nieuw burgemeesterschap

Onno Hoes stapte in 2015 op als burgemeester van Maastricht. Aanvankelijk sloot hij een nieuw burgemeesterschap uit. ‘Maar ik realiseerde mij dat het onzin was.’

Dat zegt Hoes in een interview met Binnenlands Bestuur. Het moet een gemeente zijn die bij hem past. ‘En het is niet zo dat ik nu alleen nog maar voor een burgemeesterschap ga. Ik vind zoveel leuk in het openbaar bestuur.’

Foute grap
Stiekeme PowNed-opnames van burgemeester Onno Hoes (54) leidden eind 2014 tot een crisis die de burgemeester van Maastricht te machtig werd. Hoes stapte op 27 juni van het afgelopen jaar en tuimelde in het beruchte zwarte gat. Geen wonder dat de organisatoren van de Praktijkdag Crisiscommunicatie Onno Hoes vroegen om volgende maand in de Jaarbeurs in Utrecht zijn licht te laten schijnen over crisiscommunicatie. Krijg je in ieder geval iemand met praktijkervaring over de vloer. En altijd wel een verkwikkend foute grap.

Onnatuurlijke setting
De ervaring als burgemeester heeft Hoes één ding geleerd: ‘Je kunt het allemaal volgens het boekje leren, maar als de crisis toeslaat, heb je niets aan de handboeken. Dan komt het erop aan dat je elkaar in de ogen kunt kijken. Mensen moeten in een onnatuurlijke setting natuurlijk op elkaar reageren. Dus moet je een netwerk hebben van mensen die elkaar vertrouwen. De voorzitter van het crisisteam, een burgemeester, moet erop aankunnen dat de informatie die hij krijgt deugt en jij moet als adviseur kunnen snappen of jouw boodschap aankomt.’

Zoveel burgemeesters, zoveel karakters. ‘Richt je dus op het type burgemeester. Als je weet dat het iemand is die graag ter plekke is, dan moet je daarin meegaan. GRIP 3 of niet. Als je dat niet doet en hij of zij zit contrecoeur achter het bureau, dan wordt het een knap lastige burgemeester die op alle slakken zout gaat leggen. Kruip dus in het hoofd van de burgemeester en bouw daar als team de goede werkwijze omheen.’

Sociale media
Als de crisis dáár is, dan wordt het draaiboek, keurig geactualiseerd en in een binder weggezet in de kast, niet alleen snel vergeten maar ook nog eens van alle kanten gepasseerd door de sociale media. ‘En dus moet een gemeente in een crisis­situatie de sociale media zelf minutieus en proactief gebruiken’, aldus Hoes. Een gemeente die een dag doet over het componeren van een persbericht? ‘Het is lastig, ik weet het. De sociale media hebben de macht gegrepen. Dat ratelt maar door. Je moet als overheid zorgvuldig zijn en niet speculeren, maar de halve wereld heeft intussen via de sociale media al een beeld wat er is gebeurd. Je kunt niet meer zeggen: “We komen over twee uur met een persbericht.”’

Kijken wat er gebeurt en de mensen die actief zijn op de sociale media voor je zien te winnen – dat moet de strategie zijn. ‘Je moet laten weten dat je hun informatie waardeert en meeneemt in je eigen informatie en tweets. Je wordt partners. Doe je dat niet, dan ontstaat het beeld: die hebben er weer eens niets van begrepen.’

Non-conformistisch
Het burgemeesterschap is in het huidige tijdsgewricht fantastisch, aldus Hoes. ‘Alle wereldproblemen belanden bij de gemeente. Landen lossen de moderne problemen niet op, dat moeten steden doen. De burgemeester is de vaandeldrager van die stad, die geen boodschap heeft aan ideologie of eindeloos gepalaver maar zijn stad gewoon goed moet besturen.’

Volgens Hoes heeft die stad juist nú behoefte aan non-conformistische burgemeesters. ‘Alleen als je zelfstandig en buiten de gebaande paden denkt, kun je een leider zijn’, zegt Hoes. ‘Ik zie in allerlei profielen dat gemeenteraden op zoek zijn naar actieve burgemeesters met lef. Ik geloof dat ik heb laten zien dat ik die bijna onmogelijke opdracht, waarbij van alles wordt verlangd van een burgemeester terwijl hij de leiding formeel niet kan nemen, informeel goed heb uitgevoerd.’

Op 4 april houdt Hoes een inleiding tijdens de Praktijkdag Crisiscommunicatie in Utrecht. www.praktijkdagcrisiscommunicatie.nl

Lees het volledige interview in Binnenlands Bestuur nr. 5 van deze week (inlog)