Nieuwe afspraken stedelijk gebied Eindhoven

De plannen voor de nieuwbouw van goedkope woningen en de realisatie van bedrijventerreinen in het stedelijk gebied van Eindhoven zijn naar beneden bijgesteld. De boeteregeling is ingetrokken. Het Financieringsfonds wordt afgeschaft.

Regionale samenwerking

Dit is een greep uit de uitgangspunten van de vernieuwde regionale samenwerking stedelijk gebied Eindhoven. De colleges van de acht gemeenten hebben hier onlangs mee ingestemd. Het gaat om Eindhoven, Helmond, Veldhoven, Best, Geldrop-Mierlo, Waalre, Son en Breugel en Nuenen. De uitgangspunten worden de komende maanden verder uitgewerkt tot een nieuw convenant. Het streven is dat alle gemeenteraden zich daar voor het einde van het jaar over uitspreken.

Herindeling

De eerste afspraken rondom wonen, werken en financiering van projecten met bovengemeentelijke uitstraling in het zogeheten BSGE gebied (bestuurlijke samenwerking stedelijk gebied Eindhoven) zijn in 2005 in een convenant vastgelegd. De afspraken golden als alternatief voor gemeentelijke herindeling in de regio Eindhoven. Toenmalig minister Johan Remkes van Binnenlandse zaken zag destijds af van herindeling, op voorwaarde dat de randgemeenten van Eindhoven ook woningen in de sociale sector zouden realiseren, alsmede bedrijventerreinen om zo bij te dragen aan het oplossen van de ruimtelijke problematiek van Eindhoven.

Boete

Er werden niet-vrijblijvende afspraken gemaakt over het bouwen van 10.000 goedkope woningen in de regio en de realisatie van 250 hectare bedrijventerrein buiten de stadsgrenzen van Eindhoven. Gemeenten die zich niet aan de afspraken hielden, hing een boete boven het hoofd. Ook werd een Financieringsfonds in het leven geroepen. Dat fonds werd gevoed met een inwonersbijdrage en een bijdrage uit grondexploitaties. Daarvan werden investeringsprojecten in het stedelijk gebied bekostigd.

Woningmarkt

‘We hadden nu behoefte aan herijking van de afspraken. De visie op en de opgave voor de regio zijn sinds het eerste convenant veranderd’, aldus de Veldhovense burgemeester Jack Mikkers, woordvoerder namens de acht gemeenten. Evenals de economische omstandigheden. Zo zakten de woningmarkt en de markt voor bedrijfshuisvesting behoorlijk in.

Loket bedrijfshuisvesting 

Met de visie en het uitvoeringsprogramma Brainport 2020 wordt in de regio toegewerkt naar een notering in toptechnologische top-drie van Europa en de top-tien van de wereld. Mikkers: ‘Dat vraagt om een andere focus, zeker ook wat bedrijventerreinen betreft.’ Afgesproken is dat de komende jaren 172 hectare wordt gerealiseerd. Binnen tien dagen wordt bekend gemaakt waar dat mag gebeuren. De acht gemeenten hebben vastgelegd niet met elkaar te concurreren als nieuwe bedrijven aankloppen voor een vestigingsplek, maar geïnteresseerden naar de aangewezen terreinen door te sturen. Het streven is te komen tot een gezamenlijk loket voor bedrijfshuisvesting.

Boetesysteem

De afspraak om 10.000 nieuwe woningen in de sociale woningbouw te realiseren, wordt losgelaten. Het boetesysteem voor gemeenten die te weinig goedkope woningen bouwden, wordt afgeschaft. ‘De randgemeenten hebben veel meer sociale woningbouw gerealiseerd dan voorheen. Die omslag is gerealiseerd en we merken nu dat het boetesysteem verstikkend werkt’, aldus Mikkers.

Wel blijft de afspraak staan dat de scheefheid in de verhouding tussen goedkope en dure woningen in Eindhoven en de randgemeenten moet worden teruggedrongen, benadrukt Mikkers. Hiervoor zal met name de bestaande woningvoorraad worden gebruikt. Gemeenten zien af van claims voor reeds gemaakte kosten, zoals grondaankoop voor woningbouw. Het streven is te komen tot een regionale systematiek voor de bepaling van (sociale) grondprijzen en een regionaal woonruimteverdeelsysteem.

Revolving fund

Het Financieringsfonds wordt omgevormd tot een revolving fund, waarin andere overheden maar ook marktpartijen kunnen participeren. ‘Stel dat een bedrijf zich met een startkapitaal uit dat fonds hier gaat vestigen. Zodra dat bedrijf winst maakt, moet het geld worden teruggestort zodat er weer geld vrijkomt voor investeringen in andere projecten’, verduidelijkt Mikkers.

Losweken

Het is nadrukkelijk niet de bedoeling dat de acht gemeenten zich losweken van het Samenwerkingsverband Regio Eindhoven (SRE), benadrukt Mikkers desgevraagd. ‘Sommige dingen kun je beter doen met de acht gemeenten, andere met de 21 SRE-gemeenten en weer andere met de vier Campusgemeenten' (Eindhoven, Helmond, Veldhoven en Best, red.). ‘Ik zie de nieuwe afspraken ook niet als opmaat voor een fusie, maar juist als versterking van de autonomie van de eigen gemeenten.’

Legitimiteit

Mikkers vindt het van groot belang dat de gemeenteraden nauw betrokken blijven bij het proces. Er moeten met de raden afspraken worden gemaakt over de politieke en bestuurlijke legitimiteit van de besluiten die binnen het stedelijk gebied worden genomen.