Niet wat, maar waar ga je stemmen centraal in Leiden

De combinatie van activiteiten op de mooiste plekjes van Leiden − waar ‘toevallig’ kan worden gestemd − en een burgemeester die zich in festivalkledij als boegbeeld van de raadsverkiezingen heeft opgeworpen; dat zijn ingrediënten voor een onalledaagse verkiezingscampagne.

Verkiezingsfestival

Verkiezingscampagne dekt de naam van het beestje niet; onder de noemer Leids Verkiezingsfestival wordt de ‘hele stad’ in beweging gezet om van 19 maart een leuke dag te maken. ‘In het verleden riep Leiden “Kom stemmen, want het is je recht en plicht”. Nu is de centrale boodschap ‘Kom eens kijken hoe mooi je eigen achtertuin is en − als je er dan toch bent − breng dan meteen je stem uit’, vertelt Arno van de Sande, mede-eigenaar van Friskijkers dat door de Leidse griffie is ingehuurd. ‘Niet wat, maar waar ga je stemmen is eigenlijk de vraag die centraal staat in de Leidse verkiezingscampagne.’

Opkomst 70%

Vier jaar geleden toog 56% van de Leidse kiezers naar de stembus. Zwart-op-wit staat het gewenste percentage voor 2014 niet, maar ‘de wens is in ieder geval dat deze hoger dan voorheen uitkomt’, weet Van de Sande. Zijn eigen ambitie liegt er niet om. ‘Een opkomstpercentage van 70% zou geweldig zijn.’ Volgens TNS NIPO moet worden gevreesd dat de helft van de kiezers zijn stempas echter niet gaat gebruiken.

Dagje uit

In Leiden wordt er vanaf vrijdag alles aan gedaan om dat niet te laten gebeuren. ‘Natuurlijk gaan verkiezingen over inhoud, maar met deze aanpak krijgen kiezers een andere, extra prikkel om te gaan stemmen’, verduidelijkt Van de Sande. Zo zijn er stembureaus in het Rijksmuseum van Oudheden en bij Kinderboerderij Merenwijk. Ook is er bij de stembureaus van alles te beleven zoals exposities, theateroptredens en kinderactiviteiten. Er is een rijdend stemlokaal − ‘stemcaravan’ − die een vaste route door de stad aflegt. Van de Sande: ‘Achterliggende gedachte is dat kiezers er samen met vrienden, buren en kinderen er dagje uit van kunnen maken.’ Net zoals in Amsterdam worden instellingen nadrukkelijk opgeroepen via acties en festiviteiten actief aan het Verkiezingsfestival bij te dragen.

Omkoping

‘De gemeente heeft echt ballen getoond om dit te doen’, vindt Van de Sande. Niet dat alles over rozen ging overigens. Af en toe was het lastig om de raad te overtuigen. Door enkele ideeën is dan ook een vette streep gegaan. Zo was het plan om alle kiezers op 19 maart gratis toegang te verlenen tot een museum als ze daar zouden stemmen. Dat riekte naar omkoping, oordeelde de raad. ‘Misschien kan het de volgende keer wel, maar nu ligt het gevoelig.’ Wat nog wel kon, was bij de eerste 50 stemmers die dat bij Hortus Botanicus gaan doen, geen entree te heffen.