Lokale partijen worden grote winnaar raadsverkiezingen

De opmars van lokale partijen lijkt niet te stuiten. Bij de raadsverkiezingen in 2010 deden de ‘lokalo’s’ het al goed. Als de signalen niet bedriegen gaan ze dit jaar het succes van vier jaar geleden overtreffen. 

De lokale partijen kunnen naar verwachting rekenen op steun van zo’n 30 procent van de kiezers; een winst van ruim 4 procent ten opzichte van vier jaar geleden. De lokalo’s doen het vooral goed bij mannen van 50 jaar en ouder, met een middelbare opleiding en woonachtig in minder stedelijke gebieden. Ook D66 lijkt het beter te gaan doen dan in 2010. Toen haalde de partij 8 procent van de stemmen. Het ziet ernaar uit dat hier 2 tot 3 procent bovenop komt. Dat blijkt uit een peiling van I&O Research over de gemeenteraadsverkiezingen onder 10.500 kiezers.

PVV-mind
PVV en SP lijken volgens de peiling af te stevenen op een minieme winst van respectievelijk +2 procent en +1 procent. PVV doet echter slechts in twee gemeenten mee. ‘De verwachting is dat mensen die met een PVV-mind het stemhokje ingaan en er daar achterkomen dat de partij in hun gemeente niet meedoet, op een lokale partij zullen gaan stemmen’, stelt algemeen directeur Rob van de Peppel van I&O Research. De SP doet ook niet in alle gemeenten mee; wegens gebrek aan kwalitatief goede kandidaatraadsleden is de partij in een aantal gemeenten afgehaakt.

PvdA en VVD verliezen maar liefst een kwart van hun aanhang. Bij de raadsverkiezingen van 2010 kregen de huidige regeringspartijen respectievelijk 15,7 en 15,5 procent van de stemmen; nu moeten beiden rekenen op een verlies van 5 procent. Bij de andere landelijke partijen worden nauwelijks verschuivingen verwacht. Het blijven echter peilingen, tekent Van de Peppel aan. Eenmaal in het stemhokje kan de keuze toch opeens anders uitvallen.

Niet-stedelijk
De invloed van de landelijke politieke op gemeenteraadsverkiezingen is nog steeds groot, zo blijkt ook uit deze peiling. Meer dan de helft van de kiezers zegt dat hetgeen zich in ‘Den Haag’ afspeelt van invloed is op het stemgedrag. Een kwart van de stemgerechtigden zegt vooral op basis van de landelijke politiek de stemkeuze te bepalen. Nog eens eenderde geeft aan zowel landelijke als lokale ontwikkelingen mee te wegen. 44 procent geeft aan vooral te kijken naar lokale ontwikkelingen. Opvallend is dat vooral 35-minners hun stemkeuze van ‘Den Haag’ laten afhangen. Anders is dat bij kiezers die in niet-stedelijke gebieden wonen en bij 50-plussers; zij kijken met name naar lokale ontwikkelingen.

Buik vol van bezuinigingen
Nieuwe gemeentebesturen krijgen het moeilijk, want kiezers zijn bezuinigingen beu. Zeker op de zorg en voorzieningen voor ouderen en jongeren. Het nieuwe gemeentebestuur heeft straks behoorlijk wat overtuigingskracht nodig om tekst en uitleg te geven over nut en noodzaak van een nieuwe bezuinigingsronde, want gemeenten ontkomen er simpelweg niet aan. Niet in de laatste plaats omdat gemeenten vanaf 2015 flink wat extra (zorg)taken van rijk en provincie op hun bordje krijgen, maar daarvoor wel veel minder budget krijgen dan er nu aan wordt besteed.

Bezuinigingen op zorgvoorzieningen, onderhoud van wegen, gemeentelijke voorzieningen en dienstverlening liggen veel kiezers zwaar op de maag. Maar liefst 85 procent geeft aan dat absoluut niet mag worden bezuinigd op zorg en voorzieningen voor jongeren en ouderen. Ook fel gekant (82 procent) zijn kiezers tegen bezuinigingen op het onderhoud van wegen en fietspaden. Handen af van zwembaden, bibliotheken en wijkcentra, stelt 77 procent van de kiezers. Als de broekriem dan toch moet worden aangehaald, dan is snijden op de gemeentelijke budgetten voor kunst en cultuur en op subsidies voor gemeentelijke instellingen en verenigingen acceptabel.

Het financieel huishoudboekje van de gemeente is voor bijna zes op de tien kiezers een van de belangrijkste verkiezingsthema’s. Met stip op nummer één staat veiligheid, criminaliteit en openbare orde. Grote verschillen zijn er wel tussen kiezers die ‘landelijk’ of juist ‘lokaal’ stemmen. Voor die laatste groep zijn thema’s als inspraak en burgerparticipatie belangrijker dan kiezers die op landelijke partijen stemmen.