Lokale partijen: wel steun, geen sturing

ProDemos werkt aan een digitaal platform

Ook hebben lokale partijen behoefte aan ondersteuning bij partijwerk, zoals ledenwerving, verkiezingscampagnes, partijcommunicatie, scouting en kandidaatstelling. Vooral het werven van jongeren is lastig. Nu gaan raadsleden van lokale partijen voor ondersteuning vooral naar de griffie, de Vereniging van Nederlandse Gemeenten of de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden. Landelijke partijen bieden lokale afdelingen diverse ondersteuningsmogelijkheden. Lokale partijen zien daarin ook vooral voordeel in training, opleiding en campagne-expertise. Ook hoog scoren een jongerenafdeling, een wetenschappelijk bureau en contact met landelijke politici.

Toch zijn lokale partijen gewend veel zelf te doen. De gewenste ondersteuning moet niet leiden tot bemoeienis van bovenaf: wel steun, geen sturing. Dat is ook de titel van het ProDemos-rapport dat werd uitgevoerd in opdracht van Binnenlandse Zaken. Aanleiding daarvoor was de evaluatie van de wet Financiering politieke partijen door de commissie-Veling van begin 2018. Daaruit bleek dat lokale partijen een achterstand hebben op afdelingen van landelijke partijen, omdat zij geen financiële ondersteuning krijgen.

‘Ik merk het zelf ook’, reageert Lennart van der Linden, fractievoorzitter van lokale partij Echt voor Barendrecht en met 14 van de 29 zetels de grootste partij in Barendrecht, maar niet in het college. ‘Een van de redenen van ons succes en dat we goede mensen in de fractie hebben is omdat we zelf enkele zeer ervaren politici hebben.’ Een collega-raadslid heeft al veertig jaar ervaring en zelf is hij actief bij het Nederlands Debatinstituut.

Partijkantoren
De landelijke partijen hebben partijkantoren en wetenschappelijke instituten en kunnen het zelf organiseren, zegt Van der Linden. ‘Als ik kijk naar de subsidies voor landelijke partijen, dan zijn lokale partijen niet hiërarchisch meegegroeid.’ Hij beaamt dat er wel aanbod is voor raadsleden, zoals seminars en landelijke congressen, maar vindt dat niet zo gestructureerd. ‘Lokale partijen bezetten een derde van de raadszetels in het land, maar kleine partijen worstelen vaak met de ondersteuning. Vaak worden lokale partijen ook nog als tegenstemmers gezien en wordt op ze neergekeken. Die financiering moet op gelijk niveau zijn.’

ProDemos werkt aan een pilot om lokale politieke partijen ondersteuning te bieden. Eind november komt er een digitaal platform met kennis, stappenplannen en voorbeelden die behulpzaam zijn bij het oprichten en het besturen van een partij en het politieke handwerk. ‘Wij ondersteunen dat initiatief om de kwaliteit van het lokaal bestuur te versterken van harte’, aldus Bahreddine Belhaj, de kersverse voorzitter van de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden en PvdA-raadslid in Lelystad. De vereniging ondersteunt de conclusies uit het rapport, maar maakt wel onderscheid tussen twee zaken. ‘Ondersteuning voor raadsleden, dus debatteren, stukken lezen, informatie over inhoudelijke beleidsterreinen, is een natuurlijke taak voor onze organisatie. Het contactinformatiepunt is dan voor ondersteuning van de politieke vereniging op lokaal niveau, bijvoorbeeld campagne leren voeren.’

Belhaj constateert dat de politieke verhoudingen de laatste jaren zijn veranderd ten gunste van lokale partijen en de noodzaak van professionalisering voor de bestuurbaarheid groter is geworden. ‘Financiële ondersteuning vanuit BZK voor dit landelijke informatiepunt lijkt me logisch. Landelijke partijen krijgen subsidie, voor lokale partijen is er nog niks voor het evenwicht. Financiering per partij zou te versnipperd worden. Een landelijk punt krijgt een grotere subsidie. Door landelijke krachten te bundelen wordt het steviger. Dat is voordelig voor de lokale politieke partijen.’