‘Lokaal’ Kamerlid snapt de uitvoering

Onder de 57 nieuwkomers in de Tweede Kamer bevinden zich 28 Kamerleden die tot vorige week in het decentrale bestuur actief waren. De meerwaarde van lokale en provinciale volksvertegenwoordigers en/of bestuurders in de Kamer is groot. Met stip op één: begrip voor de uitvoeringspraktijk. Daarvoor is in ‘Den Haag’ weinig aandacht.

Moeilijk te handhaven

‘De ervaring en kennis die vanuit het decentrale bestuur naar de Tweede Kamer wordt gebracht is van groot belang’, stelt de Limburgse gedeputeerde Ger Koopmans (CDA). Hij kan er als voormalig raadslid, wethouder, lid Provinciale Staten en Kamerlid over meepraten. ‘Zo komen in de Tweede Kamer vaak zaken aan de orde waarover de Kamer helemaal niet gaat. Het is dan goed als er in de fractie mensen zitten die zeggen “ho eens even, daar gaan we helemaal niet over”. Of die, vanuit hun ervaring in het lokale bestuur, kunnen aangeven dat een voorgestelde maatregel lastig uitvoerbaar is of moeilijk te handhaven.’ ‘Als voormalig raadslid kun je beter inschatten wat een wet, zoals de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo), voor de uitvoeringspraktijk van gemeenten betekent’, vindt ook collega-gedeputeerde Eddy van Hijum (CDA, Overijssel). ‘Voor die uitvoeringspraktijk is in Den Haag weinig aandacht.’

Bondgenoot

Als bijkomend voordeel van politici die vanuit provincies en gemeenten doorstromen naar de Kamer noemt Van Hijum – die, voordat hij gedeputeerde werd, Kamerlid en daarvoor raadslid was - de (grotere) ontvankelijkheid om gemeenten en provincies als bondgenoot van het rijk te zien. Van groot belang vindt Van Hijum, gezien de grote opgaven zoals de zorg, verduurzaming en het klimaat. ‘Gemeenten hebben er de afgelopen tien jaar grote taken bijgekregen zoals werk, zorg, jeugdzorg, passend onderwijs en straks de Omgevingswet. Dan is het wel handig dat er Kamerleden zijn die weten hoe het er lokaal aan toegaat.

Vernieuwing

De Haagse werkelijkheid is anders dan de lokale’, vindt Otwin van Dijk, die vorig jaar zijn Kamerlidmaatschap verruilde voor het burgemeestersambt in Oude IJsselstreek. ‘Zo is een lokaal bestuurder over het algemeen wat praktischer. "Wat heeft iemand hieraan?" is toch een vraag die je je als lokaal bestuurder eerder stelt. De Haagse politiek werkt vaak wat ‘politieker’.’ Bovendien vindt veel vernieuwing - op onder meer het gebied van democratie, energietransitie en zorg - niet plaats vanuit Den Haag, stelt Van Dijk. ‘Veel vernieuwing vindt juist lokaal plaats. Lokale politici kennen die goede voorbeelden en die kunnen ze meenemen naar Den Haag. Zelf vond ik het altijd wel prettig om mijn Kamerbijdragen te kunnen ondersteunen met praktische voorbeelden. Wetgeving gaat niet over papier, maar om ruimte te kunnen geven aan praktische voorbeelden.’ Voor zijn Kamerperiode was Van Dijk zowel raadslid als wethouder.

Gesprek makkelijker

‘Voor het collectief van gemeenten is het goed dat er in de Tweede Kamer mensen zitten die de dagelijkse praktijk van het gemeentebestuur kennen. Dan gaat het gesprek makkelijker’, stelt een woordvoerder van gemeentekoepel VNG. ‘Het feit dat een Kamerlid uit de Statenbanken komt kan een voordeel zijn voor de provincies – ze nemen hoe dan ook de kennis van regionale problemen en behoeftes mee naar Den Haag –, maar dat hoeft niet automatisch’, stelt IPO-voorzitter Ank Bijleveld. ‘Er zijn nou eenmaal partijen die minder affiniteit met het middenbestuur hebben.’

Lees het hele artikel in Binnenlands Bestuur nr. 6 van deze week (inlog)