Liveblog: Gemeenten geven verkeerde opkomstpercentages door
In dit liveblog houdt Binnenlands Bestuur naast de reguliere berichtgeving een chronologisch overzicht bij van het laatste nieuws over de Tweede Kamerverkiezingen.
In dit liveblog houdt Binnenlands Bestuur naast de reguliere berichtgeving een chronologisch overzicht bij van het laatste nieuws over de Tweede Kamerverkiezingen.
16.01: Gemeenten geven verkeerde opkomstpercentages door
De gemeenten Vlaardingen, Ommen en Ermelo hebben verkeerde opkomstpercentages doorgegeven aan het ANP woensdagavond. In alle gemeenten werd een fors lager percentage stemmers genoteerd dan tijdens de Tweede Kamerverkiezingen in 2017. Donderdag blijkt het om een fout te gaan.
De gemeente Vlaardingen meldde woensdagavond nog een opkomstpercentage van iets meer dan 54 procent, waarmee de Zuid-Hollanders een record van laagste opkomst in heel Nederland hadden. ‘Dat was alleen de opkomst van woensdag. Daarbij waren zowel de opkomst van maandag en dinsdag, als de briefstemmen niet meegerekend’, laat een woordvoerder weten. Uiteindelijk blijkt donderdag dat 73,7 procent van de stemgerechtigde Vlaardingers heeft gestemd. De uitslag van de stemmen is wel goed doorgegeven, zegt de woordvoerder.
In Ermelo werd woensdag een opkomst van 62,7 procent doorgegeven aan het ANP. Donderdag is dit aangepast naar 80,2 procent. Een woordvoerder van de gemeente laat weten dat ze ook in Ermelo per ongeluk alleen het opkomstpercentage van woensdag hebben doorgegeven, in plaats van maandag, dinsdag, de briefstemmen en woensdag samen.
Om dezelfde reden gaf ook Ommen een verkeerd opkomstpercentage door. Woensdag avond zei de gemeente dat het opkomstpercentage 68,2 procent was, dit bleek 85,9 procent te zijn. (ANP)
15.04: Burgemeester Veenendaal wil 'eigentijds verkiezingsproces'
Burgemeester Gert-Jan Kats van Veenendaal wil dat een nieuw kabinet heel snel gaat werken aan een eigentijds verkiezingssysteem. ‘Middeleeuwers zouden in een deuk liggen als ze dit zien’, twittert hij donderdag. Het frustreert Kats dat het ministerie van Binnenlandse Zaken ‘geen enkele urgentie op dit punt voelt’, terwijl er volgens hem veel meer gemeenten zijn die al langer pleiten voor modernisering van het systeem.
Kats heeft zich gestoord aan ‘het rode potlood, het stembiljet van 1,5 vierkante meter’, twittert hij. ‘Het is een lachwekkende worsteling met die grote vellen. Eerst voor de stemmers en later op de dag voor degenen die die vellen allemaal weer moeten uitvouwen en op stapeltjes moeten leggen. Dat kan echt anders’, meent hij.
De Veenendaalse burgemeester vindt dat de in 2007 afgeschafte stemcomputer een nieuwe kans verdient. ‘We zijn vijftien jaar verder, dat kan nu echt veiliger. Je kan bijvoorbeeld bij elke uitgebrachte stem een briefje laten uitprinten, dat in een stembus wordt gedeponeerd. 's Avonds telt de computer de stemmen. De telling is te controleren via de uitgeprinte briefjes in de stembus. Er zijn ook andere eenvoudige en innovatieve oplossingen, maar er komt nooit een voorstel daartoe vanuit het ministerie.’ (ANP)
13.09: Wachten is op de laatste gemeenten
Zestien Nederlandse gemeenten zijn donderdag rond 13.00 uur nog altijd druk bezig om de stemmen te tellen. 336 gemeenten hebben al voorlopige uitkomsten van de Tweede Kamerverkiezingen gemeld aan de ANP Verkiezingsdienst. Ze zijn goed voor 91,5 procent van de stemmen. Van de 16 nog ontbrekende gemeenten, is Rotterdam de grootste.
Naast de Nederlandse gemeenten is het wachten ook nog op de drie bijzondere gemeenten in het Caribisch gebied Bonaire, Saba en Sint Eustatius en op de telling van de briefstemmen van Nederlanders die vanuit het buitenland hebben gestemd. (ANP)
12.47: Telling Rotterdam vertraagd door ontbrekende vrijwilligers
In Rotterdam is het tellen van de stemmen vertraagd doordat een aantal vrijwilligers hun dienst misten. Dat bevestigt een woordvoerder van de gemeente na berichtgeving van het AD. ‘Sommige mensen kwamen niet opdagen, anderen meldden zich netjes af met klachten waardoor ze niet mochten komen.’
De gemeente had erop aangestuurd dat mensen niet zouden komen wanneer ze bijvoorbeeld verkoudheidsklachten hadden. ‘We hebben een reservelijst aangehouden van zo'n 25 procent op het aantal ingeroosterde mensen.’ De woordvoerder benadrukt dat er bij dit soort grote projecten verschillende functies zijn, zoals een host of tellers. ‘Het kan zijn dat er voor de tellers voor bepaalde, latere diensten, minder reserve was. Dan moet je met een kleinere ploeg aan de slag.’
Overigens had de gemeente wel ingecalculeerd dat er vertraging zou ontstaan bij het tellen. ‘Op 66 stembureaus konden we niet tellen, daar was het niet groot genoeg’. Bij het tellen worden de stembiljetten per partij verzameld en op de grond gelegd. ‘Stemmen lukte wel coronaproof, maar voor het tellen lukte het dan niet om 1,5 meter afstand te bewaren.’ De stembiljetten van die bureaus werden daarom naar Ahoy verplaatst. ‘Rotterdam is een grote stad, dus soms duurt het vervoer een uur, met het verzamelen en uitladen erbij, voordat je het telproces kunt beginnen.’
Nog een reden dat het tellen langer duurt komt volgens de woordvoerder door de omvang van de stembiljetten dit jaar. ‘Dat geldt voor alle gemeenten en ik hoorde iemand ze dan ook 'badlakens' noemen, zo groot zijn ze. Als je die gaat tellen op honderdduizend stemmen, duurt dat langer.’
Rotterdam is sinds donderdagochtend weer ‘hard bezig’ met tellen, nadat de gemeente in de verkiezingsnacht om 03.00 uur was gestopt. In de middag hoopt Rotterdam met een voorlopige uitslag te komen. (ANP)
10.42: Rotterdam weer begonnen met tellen
De gemeente Rotterdam is weer begonnen met het tellen van de stemmen in Ahoy. De havenstad is de enige van de vier grote steden die nog geen voorlopige uitslag heeft gegeven aan de Verkiezingsdienst van het ANP. In de nacht van woensdag op donderdag werd het tellen van de stemmen stilgelegd nadat 62 procent was geteld. Volgens de woordvoerder kon toen nog geen betrouwbare tussenstand worden gegeven.
Donderdagochtend hebben zich diverse vrijwilligers in Ahoy gemeld om het tellen te hervatten. De stemmen van in totaal tien bureaus moeten nog worden geteld. Dat gebeurt in een afgesloten ruimte in Ahoy. Een woordvoerder van de gemeente hoopt dat de uitslag er aan het eind van de ochtend is. ‘In een hoopvol scenario weten we aan het einde van de ochtend de uitslag en in een realistisch scenario in de loop van de middag’, aldus een woordvoerder van de gemeente.
In Rotterdam waren er ruim vierhonderd stembureaus, waarvan er 66 kleiner zijn dan 60 vierkante meter. De stemmen van die 66 bureaus moesten in Ahoy geteld worden om voldoende afstand te kunnen houden. Jongeren die zich online hadden aangemeld, werden in groepjes ingezet om de stembureauleden te versterken.
10.41: Kaart van Nederland kleurt VVD-blauw
De VVD is vrijwel in heel Nederland de grootste partij geworden. De teller van gemeenten waar de partij de meeste stemmen kreeg, staat inmiddels op 280. Naaste concurrenten zijn de PVV en D66, die respectievelijk dertien en twaalf gemeenten op hun naam schreven. Enkele tientallen gemeenten hebben hun uitslag nog niet doorgegeven aan de Verkiezingsdienst van het ANP.
In de zee van VVD-blauw op de landkaart is het zoeken naar de andere partijen. De steun voor de PVV is vooral te vinden in Limburg (Heerlen, Kerkrade, Brunssum, Landgraaf, Echt-Susteren, Roerdalen en Stein) en in het noordoosten van het land (Emmen, Westerwolde, Pekela, Stadskanaal). Daarnaast kreeg de PVV de meeste stemmen in Rucphen (Noord-Brabant) en Edam-Volendam (Noord-Holland).
D66 won in steden als Zwolle, Groningen, Haarlem, Arnhem, Nijmegen, Leeuwarden en Delft. De SGP werd de grootste in tien gemeenten in de zogeheten Biblebelt, zoals Tholen, Staphorst, Barneveld en Urk. Het CDA kreeg in acht gemeenten de meeste stemmen: vier in Friesland en vier in Overijssel. ChristenUnie kreeg net als vier jaar geleden de meeste stemmen in Oldebroek (Gelderland) en Bunschoten (Utrecht). Vier jaar geleden was de VVD de grootste partij in 285 van de 391 gemeenten (inclusief Bonaire, Sint Eustatius en Saba). In 2012 won de VVD 282 van de 418 gemeenten.
10.20: PVV niet langer de grootste partij in Limburg
De PVV is niet langer de partij met de meeste stemmen in Limburg. De VVD heeft meer stemmen gekregen in de thuisprovincie van PVV-leider Geert Wilders en prominente partijgenoten als Lilian Helder en Dion Graus.
De VVD kreeg de steun van 21 procent van de Limburgse kiezers. Vier jaar geleden eindigde de partij op 17,9 procent. De PVV zakte van 19,5 procent naar 17 procent. De SP verloor veel terrein en D66 won licht. Ook in Overijssel en Friesland is de VVD de grootste partij geworden. In beide provincies werd de koppositie overgenomen van het CDA. In Drenthe, Flevoland en Zeeland bleef de VVD de grootste partij.
In de provincie Groningen is de VVD juist niet langer de grootste. De partij kreeg meer stemmen dan in 2017, maar D66 ging nog meer vooruit. De VVD ging van 13,9 naar 14,9 procent, D66 steeg van 12,6 naar 15,5 procent.
09.14: Weinig stemmen ongeldig verklaard
Weinig stemmen zijn tot nu toe ongeldig verklaard. In de gemeenten die tot nu toe hun uitslagen hebben doorgegeven aan de Verkiezingsdienst van het ANP, waren 17.809 stemmen niet geldig, 0,2 procent van het totaal. Diezelfde gemeenten hadden vier jaar geleden 26.742 stemmen (0,3 procent) ongeldig verklaard.
In Olst-Wijhe zijn naar verhouding de meeste stemmen ongeldig verklaard. Zo'n 0,6 procent van alle uitgebrachte stemmen in de gemeente aan de IJssel telde niet mee. Dat is drie keer zo veel als vier jaar geleden. In Amsterdam, Den Haag en Putten is een half procent van de stemmen ongeldig.
Zeventig-plussers mochten dit jaar per brief stemmen, maar dat ging gepaard met problemen. Bij het tellen van de eerste briefstemmen op maandag bleek dat veel ouderen het stembiljet en de stempas in dezelfde envelop hadden gestopt. Dat mocht niet en daarom werden de stemmen aanvankelijk terzijde gelegd. Vanwege de problemen paste minister Kajsa Ollongren de werkwijze voor briefstemmen aan, waardoor meer poststemmen alsnog in de telling zijn meegenomen.
05.34: In Vlaardingen heeft maar de helft van de inwoners gestemd
Nergens in Nederland was de opkomst voor de Kamerverkiezingen zo laag als in Vlaardingen. In de Zuid-Hollandse plaats heeft maar 54,4 procent van alle inwoners gestemd. Vier jaar geleden stemde ongeveer 80 procent van de mensen, vergelijkbaar met de landelijke opkomst.
De VVD bleef de grootste partij in Vlaardingen. De PVV werd opnieuw de tweede partij in de gemeente, maar de voorsprong op D66 is aanzienlijk kleiner geworden. De vierde partij in de gemeente is DENK, dat 7 procent van de stemmen krijgt, meer dan Forum voor Democratie.
Ook in Ermelo daalde de opkomst hard. Vier jaar geleden stemde 84 procent van de inwoners, nu 62,7 procent. In Ommen zakte de opkomst van bijna 87 procent naar iets meer dan 68 procent.
03.14: VVD wint verreweg de meeste gemeenten
Nog lang niet alle uitslagen zijn binnen, maar de VVD is al in meer dan 200 gemeenten de grootste partij geworden. In meerdere gemeenten nam de partij van premier Mark Rutte de koppositie over van een andere partij. De voorsprong is niet meer in te halen, de VVD wint opnieuw de meeste gemeenten.
De VVD nam zeker achttien gemeenten over van het CDA. De VVD boekte ook de zege in minstens zeven gemeenten waar de PVV vier jaar geleden de grootste was. Een daarvan is Wilders' geboortestad Venlo. Verder snoepte de VVD drie overwinningen af van de SP, waaronder Boxmeer, waar de voormalige SP-leider Emile Roemer vandaan komt.
De VVD zelf hoefde tot nu toe maar zes gemeenten af te staan. Die gingen bij deze verkiezingen allemaal naar D66. Daaronder zijn Zwolle, Arnhem, Haarlem en Deventer. Vier jaar geleden was de VVD de grootste partij in 285 van de 391 gemeenten (inclusief Bonaire, Sint Eustatius en Saba). In 2012 won de VVD 282 van de 418 gemeenten.
Tot nu toe zijn ongeveer 250 van de 356 uitslagen binnen. Dat zijn de 352 gemeenten in Nederland, de bijzondere gemeenten Bonaire, Sint Eustatius en Saba, en de per brief uitgebrachte stemmen van Nederlanders in het buitenland. D66, PVV en SGP zijn tot nu toe de grootste partij geworden in acht gemeenten, het CDA in zeven en ChristenUnie in twee.
Plaats als eerste een reactie
U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.