Lessen getrokken uit Holland Acht

Maar het voornemen - in een brief aan CDA-minister Donner van Binnenlandse Zaken gemeld - is te serieus om het zo af te doen.

In de eerste plaats bevat de brief de handtekeningen van drie verschillende bestuurders: Remkes (VVD, Noord- Holland), Robbertsen (CDA, Utrecht) en Verbeek (PvdA, Flevoland). Zij zijn het eens over de mogelijkheid van een fusie van de drie provincies op de noordvleugel van de Randstad. Wie de brief goed leest, ziet dat zij lessen trokken uit het debacle van de Holland Acht. Dat was een initiatief - zo’n 6 jaar geleden - van de vier commissarissen (Noord-Holland, Zuid-Holland, Utrecht en Flevoland) en de burgemeesters van Amsterdam, Den Haag, Rotterdam en Utrecht. Die wreven het toenmalige kabinet in dat een bestuurlijke herindeling van de Randstad noodzakelijk was. De grote sprong voorwaarts die zij bepleitten, viel bij het Rijk in dorre aarde. Vervolgens bleek de eensgezindheid van de Holland Acht verre van waterdicht.

De eensgezindheid van Remkes, Robbertsen en Verbeek lijkt veel steviger. Ze willen meer samenwerking op terreinen als openbaar vervoer, wegenonderhoud, vergunningen subsidieverlening en bedrijfsvoering.

Het gaat de drie niet alleen om het adagium van het kabinet: vermindering van bestuurlijke drukte. Het gaat ook om het stimuleren van de regionale en stedelijke economie. Zij wijzen het kabinet expliciet op de wenselijkheid van schaalvergroting in het perspectief van de internationale economische positie van Nederland.

Vanuit politiek-strategisch perspectief is de brief ook interessant. De handtekening van de Zuid-Hollandse commissaris Franssen ontbreekt. Als pleitbezorger van schaalvergroting kan hij dit initiatief moeilijk blokkeren - tegelijkertijd dwingt het hem samenwerking in de zuidvleugel van de Randstad serieus te nemen.

Het initiatief past vermoedelijk in de plannen van Donner. Wie de korte lijnen van Remkes en Robbertsen met ‘Den Haag’ kent, kan zich niet voorstellen dat zij de brief schreven zonder dat het hen duidelijk was dat Donner er perspectief in ziet.

Voor het CDA - dat zich vanwege het verlies van bestuursmacht het felst verzet tegen schaalvergroting - zitten er plus-, maar ook minpunten aan het initiatief. Positief is dat het CDA in de persoon van de Utrechtse commissaris Robbertsen mee kan praten over wat er in Amsterdam en Almere gebeurt. In deze steden heeft het CDA weinig te vertellen. Daarentegen dwingt een dergelijke fusie het CDA tot nadenken over samenvoeging van provincies in de rest van het land. Dat kan leiden tot verwatering van christendemocratische macht - en dat raakt de ziel van het CDA.

Zie ook het achtergrondartikel: Holland en de rest