Lagere opkomst na gemeentelijke herindeling

De opkomst bij gemeenteraadsverkiezingen is in grotere gemeenten lager dan in kleinere. Een gemeentelijke herindeling - vooral als die leidt tot een fors grotere omvang van de gemeente - is duidelijk nadelig voor de opkomst.

Kamer stelde vragen
Dat blijkt uit een maandag gepubliceerd onderzoek van het Centraal Planbureau (CPB), dat minister Plasterk na vragen van de Tweede Kamer heeft gepubliceerd. De Kamer wilde na de gemeenteraadsverkiezingen van 19 maart weten wat de verhouding tussen de omvang van de gemeente en de opkomst is en wat het effect van gemeentelijke herindelingen op het opkomstpercentage is.

Sterke groei
Het opkomstpercentage gaat na een herindeling met gemiddeld 2,5 procent omlaag. Het blijkt dat vooral gemeenten die meer dan 100 procent in omvang zijn toegenomen (ten opzichte van de gemiddelde omvang van de oorspronkelijke gemeenten), te maken hebben met een dalende opkomst bij Gemeenteraadsverkiezingen. Die daling is 4,0 procentpunt en dat effect houdt lang aan, tot zelfs zeven verkiezingen na de herindeling. Voor kleinere herindelingen is het directe negatieve effect relatief klein (1,6 procentpunt) en dit lijkt te verdwijnen na ongeveer 8 jaar na de gemeentelijke herindeling.

Andere factoren
De onderzoekers hebben gekeken of er meer factoren dan alleen de grotere omvang van de nieuwe gemeente een rol spelen, maar hebben die niet gevonden. De toegenomen heterogeniteit in een heringedeelde gemeente lijkt geen verklaring te kunen bieden vor de lagere opkomst. Hetzelfde geldt voor de kwaliteit van het lokaal bestuur en het grotere aantal politieke partijen.