Kamer wil opheldering over Spijkers
PvdA en SP in de Tweede Kamer willen dat minister Hillen (Defensie, CDA) zorgt voor 'volledige rehabilitatie' van klokkenluider Fred Spijkers. Beide partijen vinden dat artsen die psychiatrische rapporten over Spijkers hebben vervalst, moeten worden gestraft.
Herzieningsverzoek
Naar aanleiding van een artikel in Binnenlands Bestuur van vorige week, hebben Angelien Eijsink (PvdA) en Jasper van Dijk (SP) Hillen schriftelijk om opheldering gevraagd. In het bedoelde bericht kondigde Spijkers aan bij de Centrale Raad van Beroep een herzieningsverzoek te zullen indienen. De klokkenluider wil dat de hoogste ambtenarenrechter erkent dat Defensie en de onder Binnenlandse Zaken vallende gezondheidsdienst RBB hebben geprobeerd om hem gek te laten verklaren.
Vervalst
Onder verantwoordelijkheid van Defensie en de RBB zijn in de tweede helft van de jaren 80 diverse psychiatrische rapportages over Spijkers vervalst. De advocaat-generaal bij het gerechtshof in Den Haag heeft dit eind jaren 90, na een aangifte van Spijkers, uiteindelijk bestempeld als 'valsheid in geschrifte' en als 'een strafwaardige gedraging'. Tot strafvervolging kwam het echter niet, omdat Spijkers op dat moment met de Staat in onderhandeling was over het sluiten van een 'vaststellingsovereenkomst', waarbij mogelijk ook een eind zou worden gemaakt aan lopende juridische geschillen.
Depressief
PvdA en SP willen nu van Hillen weten hoe valt te verklaren dat een rapportage van hoogleraar psychiatrie Willem van Tilburg verdraaid in Spijkers' medische dossier terecht kon komen. In het dossier stond dat Spijkers lijdt aan een syndroom met 'depressieve en angstige kenmerken, o.a. gebaseerd op persoonlijkheidsstoornis'. In het onderliggende rapport van Van Tilburg stond echter exact het tegenovergestelde, namelijk dat de 'diagnose persoonlijkheidsstoornis niet gerechtvaardigd' was. 'Wat is uw reactie op dit bericht? Hoe verklaart u deze gang van zaken?', vragen Eijsink en Van Dijk.
Dwars
Op de website PSY van GGZ Nederland verklaarde Van Tilburg onlangs dat de gang van zaken van destijds hem nog steeds dwars zit, en dat hij er alles aan wil doen om dit alsnog rechtgezet te krijgen.
Paranoïde
Behalve over de rapportage van Van Tilburg, willen beide Kamerleden ook opheldering over een in 1991 door Defensie ingebracht 'Résumé ten behoeve van Bezwaarzitting’. Hierin wordt aan psychiater Loek van der Post toegeschreven dat Spijkers mogelijk geneigd is tot een‘paranoïde kleuring van gebeurtenissen’ Van der Post heeft daarvan later met klem afstand genomen.
Eijsink en Van Dijk vragen Hillen of hij kan aangeven 'wat tot op heden de gevolgen zijn voor de heer Fred Spijkers van deze kennelijk onjuist binnen de Defensieorganisatie vastgestelde diagnose.' Deze gevolgen zouden moeten worden hersteld.
Consequenties
PvdA en SP benadrukken dat het verdraaien van feiten uit psychiatrische rapporten 'niet zonder consequenties kan blijven voor degenen die deze fouten hebben gemaakt'. Zij vragen of Hillen bereid is om na te gaan wie de verantwoordelijken zijn.
Conflict
Fred Spijkers is sinds 1984 met de Staat in conflict. Hij was bedrijfsmaatschappelijk werker bij Defensie, en weigerde om de weduwe van de bij een mijnongeval omgekomen munitie-expert te vertellen dat haar man door eigen onvoorzichtigheid om het leven was gekomen. In werkelijk waren er technische problemen met het bewuste type mijn.
Ontslag
In een herzieningsprocedure stelde de Centrale Raad van Beroep in december 2010 vast dat de minister van Defensie 'een overwegend aandeel' heeft gehad in het uiteindelijke ontslag van Spijkers, en dat diens optreden rond het mijnongeval daarvoor 'de bron' is geweest.
Overal zie je de neiging om bij ongewenste kritiek - bijvoorbeeld van de kant van klokkenluiders - op de man te gaan spelen. Dat begint bij opmerkingen als: "Je bent kennelijk persoonlijk erg geraakt als je zulke kritiek levert." Een volgende stap is om daaraan toe te voegen: "Zou je niet eens hulp zoeken?"
De daaropvolgende stap is: "Aangezien u overspannen bent (...nadat wij u jarenlang het leven zuur hebben gemaakt...), willen wij graag een diagnose van een deskundige over uw psychische gesteldheid - liefst in termen van DSM IV (een standaardlijst met stoornissen)."
Wie daar niet vanaf het begin alert op is, kan via een stapeling van adviezen in de richting van een psychische stoornis geduwd worden. Dit proces kan op zich al zulke stresserende en zelfs traumatische effecten hebben, dat uiteindelijk een psychische instorting plaatsvindt. En die kan dan weer geïnterpreteerd worden als "psychische stoornis".
Zo zijn reeds vele werknemers, of ze nu klokkenluider waren of (juridisch gezien) alleen een "arbeidsconflict" hadden, nodeloos in de WAO beland. Met de zaak-Spijkers begint het schoonmaakwerk pas. Veel mensen verdienen eerherstel, adequate zorg, genoegdoening en een nieuwe kans op de arbeidsmarkt.