'Kabinet moet Europees advies over rechtsstaat opvolgen'

Het kabinet zou alle aanbevelingen van de commissie van Venetië moeten opvolgen, wil het voorkomen dat er opnieuw situaties kunnen ontstaan zoals de toeslagenaffaire. Dat moet desnoods worden afgedwongen, stelt Pieter Omtzigt.

Aandringen

Het demissionaire kabinet heeft volgens Omtzigt tot nu toe te weinig laten zien dat ze geleerd heeft van de toeslagenaffaire. Het onverkort overnemen van de aanbevelingen die de commissie van Venetië maandag 18 oktober heeft gepresenteerd, zou daarom een belangrijke stap zijn, stelde het onafhankelijk Kamerlid bij Jinek. Het onderzoek van de commissie van de Raad van Europa kwam er mede op zijn aandringen.

Weinig ruimte

Omtzigt noemde twee aanbevelingen die hem in het bijzonder opvielen. De eerste was dat er een mogelijkheid moet komen om wetgeving te toetsen aan de grondwet. De rechter mag dat niet en de Kamer, die het zou moeten doen, ‘doet dat niet’, aldus Omtzigt. Verder wil hij dat een minderheid in de Kamer de mogelijkheid krijgt om onderzoeken te openen. Dat kan nu alleen met een meerderheid, waardoor kritische oppositieleden volgens hem te weinig ruimte krijgen.

Beloftes

Volgens Omtzigt heeft het demissionaire kabinet niet laten zien dat het geleerd heeft van de toeslagenaffaire. ‘Van alle beloftes, zijn er geen ingelost’, zo zei hij. Hij zei dat het ‘heel moeilijk’ zal worden om met de partijen die vanwege die affaire terugtraden een nieuwe bestuurscultuur te bewerkstelligen. Zelfs van het instellen van een staatscommissie is het nog niet gekomen, terwijl volgens Omtzigt ‘het logge, trage Europa’ al een rapport heeft geproduceerd met ‘hele scherpe aanbevelingen’.

Aanbevelingen

Het gisteren gepubliceerde rapport van de commissie bevat een reeks aanbevelingen ter verbetering van de politieke en ambtelijke cultuur in Nederland. Zo zouden burgers beter geholpen moeten worden in krachtprocedures bij overheidsinstanties en zouden hun klachten neutraal en informeel moeten worden behandeld. Kritische geluiden dreigen binnen de overheid nog wel eens aan kracht in te boeten of te verdwijnen in de ambtelijke molen. Volgens de commissie zou de overheid er zorg voor moeten dragen dat deze op het hoogste politieke niveau terechtkomen. En de rol en positie van de Tweede Kamer zou moeten worden verstevigd door ‘praktische en effectieve versterking van het informatierecht’ van parlementariërs, en door ook een minderheid van de Tweede Kamer het recht te geven hoorzittingen en parlementair onderzoek in gang te zetten. (ANP/Red.)