‘In dit tempo in 2051 nog één gemeente’

Op 1 januari is het aantal gemeenten opnieuw gedaald, dit keer met 25 gemeenten. Als in dit tempo zou worden doorgegaan, dan bestaat Nederland in 2051 uit één enkele gemeente. Dat stelt COELO-hoogleraar Maarten Allers in een vorige week in ESB gepubliceerd onderzoek. 

Democratisch bestuurde regio’s
Doordat er ieder jaar weer fusies plaatsvinden worden gemeenten steeds groter en verandert hun karakter. Ze komen op grotere afstand van hun inwoners te staan en maken op termijn de provincies overbodig. Deze trend is echter niet onontkoombaar, zegt Allers. ‘Als alternatief zouden we er bijvoorbeeld voor kunnen kiezen om gemeenten niet verder op te schalen, en om democratisch bestuurde regio’s in te richten voor taken met een bovengemeentelijk bereik. Deze regio’s pakken dan bovengemeentelijke dossiers op, zoals het sociaal domein en economische zaken. Gemeenten blijven doen wat lokaal kan, zoals veel van de traditioneel gemeentelijke taken, en vormen een verbindend element in de samenleving. Zo kunnen de voordelen van een kleine schaal gecombineerd worden met die van een grote.’

Stelselwijziging
Als in dit tempo wordt doorgegaan, ontstaat over niet al te lange tijd een klein aantal supergemeenten, die de provinciale taken er wel even bijnemen. Dan worden feitelijk de gemeenten zoals wij die nu nog kennen afgeschaft, aldus Allers. ‘Als we dit echt willen zou dit een bewuste keus moeten zijn. Een dergelijke ingrijpende stelselwijziging verdient immers een openlijke democratische afweging.’

Lees het volledige artikel in Binnenlands Bestuur nr. 1 van deze week (inlog)