Ideeën gezocht voor vervroegd stemmen
Het kabinet wil toe naar experimenten met vormen van ‘early voting’. Gemeenten worden gevraagd met ideeën daartoe te komen.
Het kabinet wil gaan experimenteren met vormen van ‘early voting’, om daarmee de behoefte aan het geven van volmachten te verminderen. Gemeenten worden gevraagd met ideeën daartoe te komen. Het is een van de vernieuwingen die het kabinet wil doorvoeren in het verkiezingsproces. Het experiment met het centraal tellen van stemmen wordt voortgezet en uitgebreid.
Experimentenwet
Het ministerie van Binnenlandse Zaken heeft de NVVB en de VNG gevraagd of gemeenten zelf ook concrete ideeën hebben voor vormen van vervroegd stemmen. ‘Als die ideeën er zijn, kunnen we bekijken hoe experimenten met early voting concreet kunnen worden vormgegeven; dit kan dan in een tijdelijke experimentenwet worden gegoten’, aldus de NVVB op haar site. Ideeën kunnen tot 1 september worden ingediend.
Stemgeheim
Early voting is een van de vernieuwingen die het kabinet in het verkiezingsproces wil doorvoeren, om het proces toegankelijker, transparanter en controleerbaarder te maken. Medio juni stemde het kabinet in met een voorstel daartoe van minister Ollongren van Binnenlandse Zaken. Kiezers moeten zoveel als mogelijk zelf kunnen stemmen, vindt Ollongren. Bij het geven van een volmacht betekent dat het stemgeheim wordt prijsgegeven. Ook kan de stemvrijheid in het gedrang komen, als kiezers onder druk worden gezet om een volmacht te verstrekken.
Centraal tellen
‘Early voting’ is een van de vier ‘vernieuwingslijnen’. Ook het centraal tellen van de stemmen vormt een onderdeel van de vernieuwingsagenda. Daar heeft een twintigtal gemeenten bij de raadsverkiezingen van maart al mee geëxperimenteerd. Bij de verkiezingen voor Provinciale Staten, maart volgend jaar, wordt de proef uitgebreid. Op de avond van de verkiezingen worden dan alleen de stemmen per lijst geteld. De dag erna worden per gemeente op een centrale locaties de stemmen per kandidaat geteld. Deze systematiek vermindert het risico op tel- en overnamefouten.
Nieuw stembiljet
Na het zomerreces komt Ollongren met een wetsvoorstel om de processen-verbaal van de stembureaus en de totalen op gemeentelijk niveau volledig openbaar te kunnen maken en op het internet te publiceren. Zij vindt dat er meer transparantie en controleerbaarheid nodig is bij het vaststellen van de uitslag van de verkiezingen. Begin volgend jaar komt Ollongren met een voorstel voor een nieuw stembiljet dat elektronisch kan worden geteld. Die zouden dan bij de herindelingsverkiezingen van 2021 en de gemeenteraadsverkiezingen van 2022 kunnen worden getest.
Een landelijk uitgerold Sociaal Incasso Bureau met poten voor vrijwillig budgetbeheer, verplicht beheer en sociale leningen, heeft vele malen meer prioriteit om in een experiment te gieten. Plus een eveneens landelijk systeem van een onafhankelijke zorg coördinator naast de huisarts, die indiceert, verwijst en geboden zorg monitoort en bijstuurt indien nodig! Plus kleinschalige wooneenheden voor kwetsbare mensen in de wijk, die het klokje rond hulp dichtbij nodig hebben en ook wat voor buurtbewoners kunnen betekenen, die nog niet zo ver zijn.
Het verhaal hierboven laat totaal open waarom er volmachten worden gegeven en om hoeveel bij de verschillende motieven. Zijn dat kiezers die in het buitenland zitten; door ziekte niet naar het stembureau kunnen komen? Hun stembiljet desgevraagd gemakkelijk afgeven aan belanghebbenden, al of niet van eigen cultuur?
Het prijsgeven van het stemgeheim bij volmacht als probleem opwerpen bij het genoemde doel, mensen vooral zelf te kunnen laten kiezen, maakt mij wantrouwig. Is er een ongenoemde reden vanuit de D66 minister?
Het raadgevend referendum moest ook worden afgeschaft vanuit D66. Het is een volksraadpleging om het parlement even een brede spiegel voor te houden waar het parlement, politiek fatsoenshalve, rekening mee dient te houden en tevens een indicatie bij elk referendum, in hoeverre het representatieve "democratische" systeem wel een representatie vormt! Je zou zeggen, juist omdat die raadgevend is, is de vrees voor een overname door bepaald deel van het kiesvolk van het parlement, die geen kennis van zaken zou hebben, gevoelig is voor demagogische invloeden in de aanloop van een referendum etc., een veiligheidsklep.
Met een steeds afwijkende uitkomst vanuit het electoraat staat het politiek systeem in feite in zijn hemd. Dat is blijkbaar te gênant en moet voorkomen worden.
Je kunt voor slechts enkele mensen, die je een volmacht geven, stemmen. Dus met een stapel volmachten kun je niet binnenkomen.
Dat er door een bepaalde assertieve groep met het oogmerk om meer politieke invloed te vergaren volmachten worden vergaard, zal ongetwijfeld gebeuren. Maar met ieder ander alternatief kan hetzelfde gebeuren. Met het algemeen kiesrecht kun je dit denk ik niet voorkomen. Al zou je het stembureau naar de mensen zelf brengen op een of andere wijze, digitaal of niet, dan nog kunnen mensen op een door een ander persoon gewenste partij/persoon stemmen.
De bezwaren tegen referenda en de achterliggende werkelijke gedachten van D66 m.b.t. de oproep in bovenstaand stuk, hebben m.i. een relatie: zoveel mogelijk verantwoordelijke en verstandige mensen (liefst naar de geest van D66) de politiek te laten bepalen.
Tja, dat vergt een evenknie van het rijbewijs. Maar wie bepaalt exameninhoud in dat geval? Of je links of rechts bent politiek gezien, die verkeersweg en alle verkeersborden blijven hetzelfde, alsmede alle verkeersregels. Met politieke partijen heb je verschillende politieke wegen.
Wat als een familielid je vraagt voor hem/haar te stemmen, omdat die het zelf niet weet en het politieke boeltje te warrig vindt, maar alle vertrouwen heeft op de keus van een familielid, of goede bekende, die zich er wel in verdiept? Is dat een aanvaardbare vorm m.b.t. het algemeen kiesrecht?
De kernvraag is eigenlijk: wie sluit je redelijke wijze in, of uit als stemgerechtigde? Bij het tweede (wie sluit je uit) heb je het over een voorwaardelijk algemeen kiesrecht.
Dat is politiek gezien een lont in een kruidvat steken en dan krijg je, vrees ik, deze omtrekkende argumenten van de minister. Heb de moed om een interessant debat te initiëren. Ga anders liever tijd en moeite geven aan bovengenoemde suggesties m.b.t. een grand design van ons Zorgland, in de dubbele betekenis van het woord: Zorg!