Hoes: Limburgs bestuur uit acht partijen

Een nieuw Limburgs bestuur zou moeten worden samengesteld uit acht partijen, waarbij de uiterste flanken van links en rechts buiten de boot worden gehouden. Dat is kort samengevat het advies van verkenner Onno Hoes (VVD), die in opdracht van de Limburgse Staten naar mogelijkheden voor een nieuw college van Gedeputeerde Staten zocht.

Gedeputeerden 'niet uit Staten'
Hoes bracht vrijdag zijn advies uit. Hij stelt voor een formateur te benoemen die het gesprek aangaat met VVD, CDA, GroenLinks, PvdA, Samen voor Limburg, D66, Lokaal-Limburg en 50PLUS. Die partijen hebben samen 31 van de 47 zetels in de Provinciale Staten. De acht moeten gaan bepalen uit hoeveel gedeputeerden het nieuwe college zal bestaan en hoe de portefeuilles worden verdeeld. Hoes gaat uit van minimaal vijf en maximaal zeven gedeputeerden. Het lijkt hem ‘niet verstandig’ om kandidaat-gedeputeerden voor te dragen uit de Staten zelf of uit de directe omgeving van de Staten. Ook ziet hij geen breed draagvlak voor eventuele kandidaten die deel uitmaakten van het opgestapte college.

Instabiele componenten
‘Ik concludeer dat de opdracht van het brede draagvlak zoeken gecombineerd met voldoende vertrouwen in de gewenste stabiliteit alleen kan worden opgebouwd vanuit het “politieke midden”. De uiterste flanken - PVV, FVD enerzijds en SP en PvdD anderzijds - worden door te veel partijen gezien als instabiele componenten in een extraparlementair college voor de komende tijd’, aldus Hoes. De SP wil geen steun en medewerking geven aan een extraparlementair college. Steun voor die bestuursvorm is er bij de PvdD wel, maar die partij stelt een deel van de vastgestelde kaders ter discussie en wil vooraf inhoudelijke afspraken maken over de stikstofaanpak.

Lastig
Forum voor Democratie en PVV blijven buiten de deelnemende partijen, omdat de meeste fracties die partijen ‘lastig’ vinden om principieel-ideologische redenen, aldus Hoes, waarbij er ook serieuze inhoudelijke en politieke twijfels zijn over de bereidheid van PVV en FvD om blijvende steun te geven aan een college tijdens de resterende periode. Voor de PVV geldt bovendien dat een aantal partijen aangaven grote moeite te hebben met de door die partij uitgesproken wens om twee gedeputeerden te leveren.

Extra afstemming

Het nieuwe bestuur moet extraparlementair zijn, waarbij er geen coalitieprogramma is maar wordt gezocht naar wisselende meerderheden. Verschillende fracties willen dat er na de benoeming van het college een ‘stabiliserend bondgenootschap van fracties’ met bijzondere verantwoordelijkheid voor stabiliteit binnen Provinciale Staten en in het samenspel met Gedeputeerde Staten, constateert Hoes. Dit vraagt om extra afstemming in de aanloop naar Statenvergaderingen en bij besluitvorming over belangrijke politieke kwesties, ‘om te zorgen voor een gestroomlijnd proces waarin het beoogde open debat wordt gecombineerd met stabiel bestuur en voortvarende besluitvorming en uitvoering’. In zo’n bondgenootschap moet afstemming niet gericht zijn op beleidsmatige consensus vóór een debat in PS, maar wél de noodzakelijke, en de afgelopen periode gemiste, procesmatige stabiliteit aan elkaar bieden.

Vasthouden aan tijdpad
Verder adviseert Hoes nadrukkelijk vast te houden aan het eerder voorgestelde versnelde tijdpad. Die is erop gericht dat de Staten uiterlijk 25 juni een nieuw college van GS te vormen. Aanstaande dinsdag 25 mei zou er al een extra Provinciale Statenvergadering moeten worden gehouden over het eindverslag*, waarbij besluiten worden genomen over vervolgstappen en mogelijk al een formateur wordt benoemd of een eerste gesprek tussen de acht fracties wordt gehouden. Daarna volgt een week waarin de formateur met de formerende fracties de werving en voordracht van het nieuwe bestuur voorbereidt. Vervolgens zou de selectie en risicoanalyse van de kandidaten moeten plaatsvinden.

Afspraken over contacten
In reactie op Hoes’ advies lijkt het waarnemend commissaris van de koning Johan Remkes ‘voor de continuïteit en stabiliteit in de resterende bestuursperiode’ verstandig om afspraken te maken over contacten tussen gedeputeerden en ‘al dan niet bevriende fracties’. Ook wil hij het seniorenconvent onder voorzitterschap van de cdk opnieuw tot leven brengen en een overlegvorm tussen voorzitters van de fracties die de ‘bemensing’ van het extraparlementaire college steunen.

Ambtelijke tegenspraak stimuleren
Verder stipt Remkes aan dat wettelijk is bepaald dat de portefeuilleverdeling een verantwoordelijkheid is van GS. Een voorstel voor een portefeuilleverdeling kans dus alleen een ‘politiek-indicatief karakter’ hebben en mag geen ‘resultaatafspraak’ zijn. Tot slot suggereert de waarnemend gouverneur aan de algemene profielschets toe te voegen dat het belang van open ambtelijk-bestuurlijke verhoudingen wordt onderkend en dat ‘ambtelijke tegenspraak’ ook actief wordt gestimuleerd. (Redactie/ANP)

* Het presidium heeft beslotenom op donderdag 3 juni een Statenvergadering te houden over integriteit en de gewenste bestuurscultuur en op 4 juni de Statenvergadering te beleggen over het eindverslag van de verkenningsfase en het advies van Hoes.