Herindeling onwenselijk maar onvermijdelijk

Vier op de tien raadsleden denkt dat herindeling op den duur onvermijdelijk is. Niet dat de lokale volksvertegenwoordigers daar op zitten te wachten: bijna de helft van de raadsleden ziet gemeentelijke opschaling niet zitten. Bijna de helft van de raadsleden vindt dat de provincie een steviger rol mag pakken.

Van de raadsleden vindt 17% dat de provincie waar nodig herindeling mag voorschrijven. Drie op de tien raadsleden vindt dat het bij stimuleren moet blijven. Een nipte meerderheid (51%) stelt echter dat herindelingsinitiatieven altijd ‘van onderop’ moeten komen.

Minder invloed

Met lede ogen zien raadsleden aan dat hun invloed kleiner wordt door het toenemend aantal gemeenschappelijke regelingen, die volgens zeven op de tien raadsleden een bedreiging vormt voor de lokale democratie. Dat blijkt uit een onderzoek onder alle (ruim 9.000) raadsleden in Nederland. Het onderzoek is uitgevoerd door Overheid in Nederland in opdracht van de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden Raadslid.Nu.

Raad minder belangrijk

De gemeenteraad wordt minder belangrijk, meent vier op de tien raadsleden. Voor drie op de tien raadsleden is de raad − wettelijk het hoogste bestuursorgaan − niet meer het meest invloedrijke orgaan in de gemeente. Aan de andere kant ziet het gros van de raadsleden (68%) in dat gemeente de hoeveelheid taken niet meer zelfstandig kunnen uitvoeren. Een op de vijf raadsleden denkt dat dit nog wel kan.

Taken in geding

Raadsleden hebben tot hun ongenoegen geen tot nauwelijks zicht op wat er in de vele gemeenschappelijke regelingen gebeurt. Onvoldoende kennis en tijd zijn hier debet aan. Belangrijkste bron van informatie is de begroting en jaarrekening van de gemeente (72%) en de informatie die zij via de griffie krijgen (53%). Vier op de tien raadsleden geeft aan op de hoogte blijven via een persoonlijk contact met de eigen portefeuillehouder. Hun controlerende taak komt daarmee in het geding. Uit het onderzoek blijkt dat bijna de helft van de raadsleden niet weet of de regeling tot meer efficiency en kostenbesparing leidt. Dit zijn voor raadsleden vaak de belangrijkste redenen om met andere gemeenten in een regeling samen te werken.

Verantwoordingsbijeenkomst

Verbetersuggesties zijn er wel. Zes op de tien raadsleden ziet een verplichte jaarlijkse verantwoordingsbijeenkomsten als stap op de goede weg. Meer raadsleden in het bestuur van gemeenschappelijke regelingen vindt bijna vier op de tien raadsleden (39%) een goed idee. Bijna eenzelfde percentage (38%) stelt dat een rekening- of auditcommissie raadsleden zou kunnen helpen.