Groningen ruziet over kosten tram

Een gesprek tussen burgemeester Peter Rehwinkel en CvdK Max van den Berg zou de lucht tussen gemeente en provincie moeten klaren over de verdeling van de kosten voor de tram. Als dat gesprek er tenminste komt.

Geen regie
De provincie en het college werden zaterdag onaangenaam verrast door uitlatingen van PvdA-wethouder Frank de Vries in het Dagblad van het Noorden. Nadat vrijdag bekend werd dat de provincies Friesland en Groningen stoppen met de plannen voor de spoorlijn Groningen-Heerenveen, zei De Vries geen regie te zien bij de provincie bij de verdeling van compensatiegeld voor de Zuiderzeelijn en de aanleg van de tram in de stad op dit moment onverantwoord te vinden. De Vries riep de provincie meer daadkracht te tonen en samen met de stad Groningen op te trekken naar een tram. Hij wil extra geld van de provincie. ‘Er moet iets veranderen, anders hebben we in september geen tram.’ In die maand moet de gemeente een besluit nemen over de tram.

Spoeddebat
De fractievoorzitters van collegepartijen D66 en SP namen meteen de gelegenheid te baat om de uitspraken van De Vries te onderschrijven. Alleen een wonder zou de tram nog kunnen redden. De partijen vinden een gezonde financiële huishouding van de stad belangrijker dan de tram. De stad heeft al een bedrag van 120 miljoen afgeboekt. GroenLinks en de PvdA willen de tram graag aanleggen. Oppositiepartijen VVD en CDA vroegen meteen om een spoeddebat dat woensdag moet worden gehouden.

Rehwinkel
Burgemeester Peter Rehwinkel (PvdA) haastte zich dinsdag om met een persverklaring de boel recht te trekken. De Vries heeft zijn uitspraken niet namens het college gedaan, maar als PvdA-leider. ‘Het college van B&W heeft zijn besprekingen ten aanzien van de voorjaarsbrief nog niet afgerond.’ Rehwinkel heeft contact opgenomen met de commissaris van de Koningin Max van den Berg om over de verhouding tussen het provinciaal en gemeentelijk bestuur te spreken. ‘En te zorgen dat de goede verstandhouding in stand blijft’, aldus woordvoerder Niko Beets. Aan een nadere toelichting heeft de burgemeester geen behoefte. Volgens Beets zal de voorjaarsbrief met een doorkijkje naar de begroting van 2013 “een dezer dagen” verschijnen.

Niet verketteren in openbaar
PvdA-fractievoorzitter Arjan de Rooij noemt de uitlatingen van De Vries een faux pas. ‘Bestuurders horen niet via de media met elkaar te praten. Zoiets bespreek je onderling.’ In principe onderschrijft hij de uitspraken van De Vries al had hij de uitspraken niet zo gedaan. ‘Maar ik heb wel vraagtekens bij de besteding van de compensatiegelden voor het schrappen van de Zuiderzeelijn.’ Volgens De Rooij staan provincie en gemeente vaker lijnrecht tegenover elkaar. ‘Dat zint mij niet. Je moet elkaar niet verketteren in het openbaar.’ De Rooij heeft dit ook zelf tegen De Vries gezegd. ‘Zowel doorgaan als stoppen met de tram is financieel lastig. De tram kunnen we aanleggen, maar dan moet er wel genoeg geld zijn in de reserve. Met de compensatiegelden zouden we geld vrij kunnen maken voor de tram. Wij hebben altijd gezegd: aanleggen als het kan. Als het niet kan, dan niet.’ Het gesprek tussen de twee “opperhoofden” lijkt De Rooij verstandig. ‘In de bestuurlijke verhoudingen hapert het nogal. Dat vind ik jammer. Een goed gesprek is lang niet gek. Ik ga ervan uit dat ze eruit komen. We zijn toch redelijke mensen.’

Provincie
De provincie Groningen blijkt “not amused” door de uitspraken van De Vries. ‘Wij hebben ons ongenoegen geuit over zijn uitlatingen en verwachten van hen het initiatief voor een gesprek. Ik heb nog niet gehoord dat dit gesprek al is gepland. Het college is daarover nog in gesprek’, aldus gedeputeerde Mark Boumans (VVD). Volgens hem is er regelmatig overleg tussen de twee bestuurslagen, onder meer in de stuurgroep RegioTram. ‘Het is bijzonder deze uitspraken in de krant te moeten lezen. Ik had dit liever op een andere manier gehoord. Het overleg hierover zal dan ook collegebreed zijn.’

Harde afspraken
Boumans wijst erop dat harde afspraken zijn gemaakt over de aanleg van de tram. De kosten zijn 300 miljoen, waarvan 90 van de gemeente en 210 van Rijk, Regio Groningen-Assen en de provincie (75 miljoen). ‘Die afspraken gelden. Wij zijn in de veronderstelling dat we onze gezamenlijke ambities en doelen gewoon uitvoeren. De tram is een belangrijke drager van de bereikbaarheidsstrategie om van Groningen de motor van onze economie te maken. Als de tram er niet zou komen, dan zouden we structureel 2,5 miljoen extra moeten investeren in busvervoer om het toenemend aantal reizigers te kunnen vervoeren.’

Businesscase
De tweede businesscase is net afgerond, vertelt Boumans. ‘We zijn een stap verder in de aanbesteding. Er zijn nog twee partijen over. Die komen na de zomer met een bieding. Nu is dan ook niet het moment om de tram ter discussie te stellen.’ Boumans noemt een plafondprijs voor de investering en de exploitatie van de tram van 456 miljoen euro. Voor de businesscase van de aanleg en de exploitatie voor de komende 22,5 jaar is nog geen prijs. ‘We gaan eerst de investering betalen en dan kijken we naar de exploitatie.’

Gescheiden agenda's
Het college van GS komt volgende week met een standpunt over de spoorlijn. ‘Het laatste woord over de compensatiegelden is in september aan PS. We zullen geen alternatieven aandragen, maar willen wel iets doen aan de ontsluiting van het Zuidwestkwartier.’ De stad maakt zijn eigen afwegingen, stelt Boumans. ‘De provincie houdt haar investeringsagenda gescheiden van de exploitatie. Dat bevalt goed. Dat zou de stad ook eens kunnen doen.’