Gemeenten missen souplesse bij provincie Gelderland

Gelderse gemeenten zijn kritisch op het Gelderse provinciebestuur. Dat is veel te star en traag. Meer wederkerigheid is nodig en de bestuurscultuur moet veel opener.

De vaak ongezouten kritiek uiten partners van de provincie (gemeenten, bedrijfsleven, maatschappelijke organisaties en onderwijs) in een rapport van de onafhankelijke commissie bestuurskracht. Op initiatief van Gelderland nam die het functioneren van de provincie onder de loep, nadat de provincies dergelijk onderzoek zelf bij gemeenten had gedaan.

Verandertempo
De algemene teneur in de kritiek is dat de provincie het spel van wederkerig bestuur niet echt in de genen heeft. ‘De provincie probeert het wel, maar kent het spel van verbinden niet echt. Ze zijn passief controlerend’, aldus een van de respondenten. ‘De provincie pretendeert samenwerking, maar als puntje bij paaltje komt, moet het telkens weer volgens haar manier. Dat noem ik geen samenwerking.’

De buitenwacht heeft met name zorgen over het verandertempo van de provincie. Die urgentie wordt buiten het provinciehuis goed gevoeld, maar er zijn twijfels of dat in het provinciehuis ook zo wordt beleefd.

Ambtenaren
Partners merken een afstand tussen bestuurders en ambtenaren, tussen bestuurders onderling en tussen ambtenaren onderling, aldus de commissie. ‘Het kost hen veel tijd en energie om zaken in het provinciehuis geregeld te krijgen. Vanuit het bedrijfsleven begrepen we dat ondernemers regelmatig afhaken, “omdat ze er niet doorheen komen”.’

Verder lopen volgens de respondenten bestuurlijke afspraken intern in de provinciale organisatie nogal eens spaak, wat de betrouwbaarheid van de provincie niet ten goede komt. Door dat gebrek aan interne verbinding verloopt de samenwerking tussen de provincie en haar partners vaak stroef. Veelgehoord is de klacht dat gedeputeerden te weinig praten met ambtenaren: ‘de inhoudelijke sturing van het ambtelijk apparaat en het benutten van de expertise van het ambtelijk apparaat in het bestuurlijk optreden zouden meer aandacht mogen krijgen.’

Coalitieakkoord
De commissie pleit voor ‘een betekenisvolle verandering’ in het Huis der Provincie. De crux zit ‘m vooral in een opener bestuurscultuur en een op wederkerigheid ingestelde opstelling. Het nieuwe coalitieakkoord na de Statenverkiezingen volgend voorjaar zou een ideale gelegenheid zijn om met een nieuwe werkwijze aan de slag te gaan. ‘Wat als het nieuwe coalitieakkoord niet uitsluitend in het provinciehuis wordt geregeld, maar tot stand komt in nauwe interactie met de partners? Er ontstaat voor iedereen een win-winsituatie als het eigenaarschap voor het akkoord breed wordt gedeeld. Ambtelijk kan er nu al over worden nagedacht hoe zo’n proces eruit zou kunnen zien’, adviseert de commissie.

Reactie GS
In een reactie stelt het dagelijks bestuur van Gelderland in lopende projecten en programma’s met de partners in gesprek te gaan over hoe de samenwerking verloopt en waar verbeteringen liggen. De start van een nieuwe coalitieperiode zien Gedeputeerde Staten als een belangrijk moment om partners een rol te geven bij zowel de totstandkoming als de uitwerking van het nieuwe coalitieakkoord. ‘Graag geven wij dit advies aan de onderhandelaars van de nieuwe Staten in overweging mee.’

Maar ook in eigen huis wil het college met de aanbevelingen van de commissie aan de slag, want ‘voor een goede samenwerking buiten is een goede samenwerking binnen nodig.’ Er komt een open dialoog tussen Provinciale Staten, ambtenaren en Gedeputeerde Staten over hoe onderling beter samen te werken.