Gemeente en provincie oneens over herindeling

De Friese gemeenteraad van Littenseradiel heeft unaniem, maar met pijn in het hart besloten haar zelfstandigheid op te geven. Ze wil fuseren met Leeuwarden of de gemeente Sudwest-Fryslân. Dit druist in tegen de wens van Gedeputeerde Staten van Friesland.

Weinig animo

De gemeentelijke stemde onlangs in met het collegevoorstel om per 2018 tot gemeentelijke herindeling over te gaan. ‘Dat was geen makkelijk discussie, want een meerderheid van de raad ziet herindeling eigenlijk niet zitten’, licht burgemeester Johanneke Liemburg toe. Ook in het college is de animo voor herindeling niet erg groot. ‘Maar we weten dat zelfstandig doorgaan als gemeente van 11.000 inwoners niet realistisch is. We hebben gekeken naar wat het beste is voor onze burgers.’

Nader onderzoek

Met welke gemeente wordt gefuseerd, is nog nader onderwerp van onderzoek. Beoogde fusiepartners zijn Leeuwarden en de gemeente Sud West-Fryslân. Deze gemeente bestaat sinds januari 2011 en bestaat uit Bolsward, Nijefurd, Sneek, Wûnseradiel en Wymbritseradiel. Met ongeveer 82.000 inwoners is dat de tweede gemeente van Friesland wat betreft inwoneraantal.

Leeuwarden en Sud West-Fryslân staan beiden open voor fusiegesprekken. De raad van Leeuwarden heeft wel aangegeven oog te willen houden op een evenwicht tussen stad en platteland. Mogelijk dat een deel van Littenseradiel bij Leeuwarden en een deel bij Sud West-Fryslân zal worden gevoegd. Deze punten moeten worden besproken in vervolgoverleg met beide gemeenten.

Noordwest Fryslân

De gesprekken over herindeling met gemeenten in Noordwest Fryslân worden stopgezet. Na de zomer komt het college met voorstellen over het vervolgproces, waaronder een plan voor het raadplegen van de bevolking van Littenseradiel. De herindeling moet per 2018 een feit zijn.

Ongewenst

Gedeputeerde Staten (GS) van Friesland vinden de huidige fusieplannen van Littenseradiel ongewenst. GS zien het niet zitten dat Sud West-Fryslân nog verder wordt uitgebreid met 29 dorpen en 26 buurtschappen. Leeuwarden moet in de ogen van GS vooral een grote stad zijn met het daarop georiënteerde platteland zijn. Het dagelijks bestuur van de provincie vindt dat Littenseradiel samen met Harlingen, Franekeradeel, Menameradiel en het Bildt moet opgaan in de nieuw te vormen gemeente Noord-West Fryslân. Deze fusiegemeente moet per januari 2015 het licht zien.

B en W van Littenseradiel vindt de argumentatie van GS een ‘technocratische’. GS houden ‘geen rekening met bestaande verbindingen, geografische en economische logica en oriëntatie van de bevolking’, schrijft het college van Littenseradiel aan de raad.

Kortste eind

Het is niet helemaal duidelijk wie straks aan het kortste eind trekt; de gemeente of de provincie. Uitgangspunt van het ministerie van Binnenlandse Zaken (BZK) is dat herindelingsvoorstellen ‘van onderop tot stand’ komen. ‘Dat wil zeggen dat de afweging en keuze tot gemeentelijke herindeling wordt overgelaten aan de betrokken gemeentebesturen’, aldus het Beleidskader gemeentelijke herindeling. Daarin staat echter ook dat de provincie op grond van de Wet algemene regels herindeling (Wet arhi) een ‘eigenstandige verantwoordelijkheid’ heeft. Mede omdat de provincie een ‘bredere blik heeft op de maatschappelijke opgaven en bestuurlijke verhoudingen die in een regio aan de orde zijn’. 

Draagvlak

‘Ik ga er vanuit dat wij aan het langste eind trekken’, stelt de Littenseradielse burgemeester  Johanneke Liemburg. ‘Dat heeft te maken met het democratische gehalte van het proces en het draagvlak dat er onder college, aard en bevolking is.’

Voorafgaand aan het unanieme raadsbesluit om verder te praten met Leeuwarden en Sud West-Fryslân zjin rondetafelgesprekken met bewoners gehouden. ‘Zij spraken zich uit voor aansluiting bij Leeuwarden en/of  Sud West-Fryslân. Samengaan met Noordwest Fryslân zagen ze niet zitten. Ook wij en de raad zien weinig verbindingen met de noordelijke gemeenten.’ Ook in het vervolgproces wordt de bevolking nauw betrokken. ‘Het zou van heel weinig respect getuigen als de provincie straks haar wens doordrukt. Ik kan me dat niet voorstellen dat GS dat doen.’