Gemeente Brummen leunt te veel op provincie

Brummen maakt zich te afhankelijk van de provincie Gelderland. Te veel leunt de gemeente op ambtelijke expertise en capaciteit die vanuit het provinciehuis in Arnhem wordt geboden om de plaatselijke papierindustrie te verduurzamen.

Dat is één van de conclusies uit een door bureau Berenschot uitgevoerd onderzoek naar de bestuurskracht van de 21.000 inwoners tellende gemeente. Brummen had zelf om zo’n onderzoek gevraagd.

Leefbaarheid

Vanwege de aanwezigheid van veel papierindustrie in de kern Eerbeek kampt de gemeente met een complexe opgave qua leefbaarheid. Daarvoor is in samenwerking met de provincie tot 2030 een plan opgesteld.

Uit de in het kader van het bestuurskrachtonderzoek gehouden gesprekken blijkt dat provincie en gemeente elk een andere kijk hebben op die steunverlening. De gemeente ziet de steun van de provincie als een langdurige oplossing voor het gebrek aan gemeentelijke expertise en capaciteit. Maar de provincie benadrukt continu richting de gemeente dat eigen expertiseopbouw noodzakelijk blijft: de industrie blijft ook ná 2030 hoogwaardige inzet vragen op gemeentelijke schaal.

Slachtofferrol

Op dit moment levert de provincie zowel in termen van capaciteit als kwaliteit de hoofdmoot van de inzet. Hoewel dat waardering verdient, vragen de onderzoekers zich af of de provincie wel genoeg ruimte laat voor de gemeente om zelf initiatieven te nemen en vooral om te verbeteren. ‘Waar de samenwerking tussen Brummen en de provincie Gelderland bestuurlijk begon als gelijkwaardig partnerschap, maken we uit gesprekken op dat de provincie gaandeweg het roer heeft overgenomen. Daarmee zien we het risico dat een mechanisme ontstaat, waarin de provincie zich opstelt als redder van de gemeente maar ook als bestraffende, belerende aanklager. Daarmee gaat de gemeente zich in een slachtofferrol zien, waarin eigen verantwoordelijkheid en inzet uitblijft, hetgeen de provincie dan nog meer bevestigt in haar rol’, aldus de onderzoekers.

Bijstellen rol

Ze halen daarbij in hun rapport Een foto van de bestuurskracht van Brummen een Arabisch spreekwoord aan: ‘als je een geit optilt, laat zij haar poten hangen’. Uiteindelijk moet het toch de bedoeling zijn dat de geit weer op eigen poten staat. ‘De provincie kan zich ontwikkelen van redder naar helper (betrokken, maar met een bereidheid om los te laten en keuzes bij anderen te laten), zodat er assertiviteit bij de gemeente ontstaat en de verantwoordelijkheid daar komt te liggen. In andere woorden: om deze samenwerking tot een best practice te maken zal zowel provincie als gemeente hun rollen moeten bijstellen.’

Tegengas

Zo zal de gemeente vooral kracht moeten ontwikkelen om tegengas te geven aan de provincie en industrie als het gaat om Eerbeek. Een zelfverzekerde, lerende houding van de gemeente is cruciaal: het project is niet af in 2030 en Brummen zal ook daarna moeten blijven werken aan de (door)ontwikkeling van de papierindustrie in relatie tot de aanpalende opgaven.

De onderzoekers zien mede als oplossing dat de gemeente inzet op het verhogen van de ambtelijke kwaliteit en vaker gebruik te maken van kennis en kunde uit de regio. Buurgemeenten boden die ambtelijke capaciteit soms wel aan, maar Brummen stelde zich dan terughoudend op.

De rapportage vormt volgens de gemeente ‘een mooi vertrekpunt’ voor het nieuwe gemeentebestuur voor de periode 2022-2026. De gemeenteraad bespreekt het onderzoek deze maand nog.