Gelders steunpakket voor probleemgemeenten

De provincie Gelderland gaat gemeenten helpen die willen investeren, maar daar niet genoeg geld (meer) voor hebben. ‘Maar we gaan geen gaten vullen.’

Geen ovename onverkoopbare bouwgrond

Met de ‘Gelderse aanpak’ kiest het college van Gedeputeerde Staten van Gelderland voor een andere koers dan buurprovincie Overijssel. Die provincie heeft een zogeheten grondfonds ingesteld om de lasten van dure bouwgrond over te nemen van gemeenten. Zulke saneringsopties – opkopen  van onverkoopbare gronden –  vindt het dagelijks  bestuur van Gelderland ‘te risicovol’. Los van de nodige risico’s in de uitvoering zou dat ook het aangaan  van een langdurige financiële relatie met gemeenten betekenen. ‘Naar ons inzicht verhoudt zich dat niet met onze onafhankelijke toezichtsrol’, aldus het Gelderse voorstel aan Provinciale Staten.

Tijdelijk anders bestemmen woninigbouwlocaties

Gelderland richt zich daarentegen op het investeren, programmeren en faciliteren. De provincie gaat door middel van cofinanciering gemeenten helpen met het investeren in de bouw van woningen en in binnenstadsprojecten. Daarnaast wil de provincie aan de slag met de leegstand van bedrijfspanden en kantoren. Ook wil de provincie gemeenten helpen met het geven van een al dan niet tijdelijke andere bestemming aan gronden die oorspronkelijk waren bedoeld als woningbouwlocaties. Op bouwgronden die niet meer met woningen bebouwd worden, kunnen andere functies voor bepaalde inkomsten zorgen. Dat kan worden  gebruikt om tot een goede herprogrammering te komen.

Actief in gesprek met gemeenten

Gelderland zegt ‘maatwerk’ te willen  leveren en ‘actief in gesprek te gaan’  met gemeenten die het zwaar hebben om ‘samen’ te kijken naar de mogelijkheden voor  de toekomst. Maar, zo wordt benadrukt, elke gemeente kan in  principe voor steun aankloppen bij het provinciehuis  in Arnhem. ‘Heeft een gemeente een goed plan (dat past bij de provinciale doelen) dan zijn wij bereid daar maximaal ons beschikbare instrumentarium voor in te zetten. Dus geen slecht gedrag belonen, maar goede ideeën en plannen belonen’, aldus GS. ‘We gaan geen gaten gaan vullen, we gaan niet saneren, maar investeren. De verantwoordelijkheid ligt bij de gemeenten, deze gaan we ook niet overnemen.’

1 miljard euro op de plank

Gelderland heeft meer dan 1 miljard euro op de plank liggen om te investeren in de provincie, via bijvoorbeeld stad- en regiocontracten, het Impulsplan Wonen en de Gelderse Sleutelprojecten. De ‘Gelderse aanpak’ vereist vooralsnog geen extra middelen ten opzichte van de bestaande inzet.

Overaanbod in zes gemeenten

Veel gemeenten in Gelderland hebben te maken met de gevolgen van de crisis op de grond- en vastgoedmarkt. Er is minder vraag naar bouwgrond en dat leidt tot grote verliezen. Maar er zijn ook ruimtelijke gevolgen. Bouwlocaties komen niet meer volgens planning tot ontwikkeling en de programmering moet worden bijgesteld om nog grotere problemen te voorkomen. Er is in Gelderland ruimtelijk gezien een te grote plancapaciteit. De harde plancapaciteit is tot aan 2020 voldoende, maar gemeenten hebben ook plannen die nog niet ruimtelijk ‘onherroepelijk’ zijn geworden, maar waar al wel financiële afspraken met ontwikkelaars lopen en/of gronden zijn aangekocht – de ‘zachte plancapaciteit’. Dat maakt dat er regionaal sprake is van overaanbod. Zo’n  80 procent van dat overaanbod – in combinatie met de benodigde afboekingen – concentreert zich bij 6 gemeenten: Nijmegen, Ede, Apeldoorn, Geldermalsen, Doetinchem en Zevenaar. Dat is volgens de provincie ‘een inschatting uit de markt.’