Geen run op stembureaus herindelingsgemeenten

Het loopt nog bepaald niet storm bij de stembureaus in gemeenten waar vandaag herindelingsverkiezingen worden gehouden. Het opkomstpercentage schommelt rond de twintig procent, met uitschieters in Friesland en Noordwijk van rond de dertig procent.

Teller

In het Westerkwartier (Grootegast, Leek, Marum, Zuidhorn en een deel van Winsum) stond de teller om half vier op 24,82 procent. In Groningen (Groningen, Haren en Ten Boer) op 23 procent. In Vijfheerenlanden (Leerdam, Vianen en Zederik) wordt een percentage van 20 procent gemeld. In de Hoeksche Waard (Binnenmaas, Cromstrijen, Korendijk, Oud-Beijerland en Strijen) had tot 14 uur 17 procent van de stemgerechtigden hun stem uitgebracht. In Molenwaard was om 12.30 uur 16,5 procent van de kiezers in het stemhokje geweest. Rond 18 uur wordt een nieuwe tussenstand verwacht. In Noardeast-Fryslân (Dongeradeel, Ferwerderadiel, Kollumerland en Nieuwkruisland) lag het opkomstpercentage om 17 uur op de drie hoofdstembureaus op 29,9 procent. In Noordwijk (Noordwijk en Noordwijkerhout) hadden om 16 uur 30,3 procent van de stemmers gestemd. Niet alle gemeenten geven tussentijdse opkomstpercentages door, zoals Beekdaelen (Nuth, Onderbanken en Schinnen). Bij de laatste herindelingsverkiezingen was de opkomst (landelijk) 41,17 procent.

Mager

In West Betuwe (Geldermalsen, Lingewaal en Neerijnen) werd de opkomst om 15 uur tussen de 15 tot 20 procent geschat. ‘Wat mager’, stelt een woordvoerder van de gemeente Geldermalsen. Burgemeester Jos Staatsen had gehoopt op een opkomst van 60 procent. ‘Dat zullen we wel niet gaan halen, maar de ervaring leert dat de bulk tussen 16 en 19 uur gaat stemmen’, aldus de woordvoerder. ‘Het zal dus nog wel aantrekken.’ Aan het aantal stembureaus kan het niet liggen. Verspreid over de gemeenten waren er 38, waaronder twee dubbeldek-bussen. Eentje daarvan staat de hele dag bij het NS station, de andere bus fungeert letterlijk als mobiel stembureau.

'Gelegenheidskoppeltekenactivist'

West Betuwe moet het met in ieder geval een stem minder doen. Ton den Boom, hoofdredacteur van de Dikke van Dale en inwoner van Varik, gaat uit protest niet stemmen. Reden: volgens hem hoort er op grond van de Spellingwet een streepje tussen West en Betuwe. ‘Als gelegenheidskoppeltekenactivist (tussen de twee delen van de naam van de nieuwe gemeente West Betuwe hoort volgens de Spellingwet een koppelteken) breng ik vandaag voor het eerst in mijn leven bij verkiezingen níét mijn stem uit in een van de stemlokalen @WestBetuwe’, zo twitterde hij. Overheidsinstellingen moeten de taalregels zoals opgesteld door de Nederlandse Taalunie volgen, meent Den Boon.

Eigenzinnig

Inwoners konden in 2017 meedenken over een nieuwe naam voor de heringedeelde gemeente. ‘Toen West Betuwe won, was er meteen al discussie over het koppelteken’, zegt burgemeester Staatsen. ‘En wat bleek? Meneer Den Boon kan gerust gaan stemmen, want deze spelling is wel correct.’ West Betuwe heeft geen koppelteken nodig, omdat het een zelfgekozen naam is, hebben taalwetenschappers Staatsen verzekerd. ‘Net zoals dubbele achternamen niet altijd een streepje hebben’, vult zijn woordvoerder aan. Alleen in geografische samenstellingen is het streepje verplicht. Staatsen: ‘Dit past wel bij de eigenzinnige gemeente die we willen zijn.’ (YdK/ANP)