‘Experimenteer met kiesrecht vanaf 16 jaar’

De provincies Friesland en Zeeland hebben aan het kabinet toestemming gevraagd om te experimenteren met kiesrecht voor jongeren vanaf 16 jaar bij de Provinciale Statenverkiezingen 2019. ‘We vragen veel van jongeren, dus geef hen dan ook de mogelijkheid hun stem te laten horen’, aldus de Friese gedeputeerde Sander de Rouwe (CDA).

Waarom willen de provincies deze proef doen?

‘Het verzoek is onderdeel van een breder gesprek van de provincies met DG Chris Kuijpers van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties waarbij ook de waterschappen en gemeenten zijn aangesloten. Verrassende bestuurlijke arrangementen spreken ons aan. De provincies willen intensiever samen optrekken in de aanpak van gemeenschappelijke zaken. We doen dus een breder aanbod. Ondanks de grote afstand tussen de provincies zijn er namelijk veel overeenkomsten. Op diverse terreinen willen we experimenteren en zaken anders benaderen. We staan als provinciebesturen redelijk dichtbij inwoners en hebben als provincie meer een eigen identiteit. We willen bepaalde dingen naar ons toehalen die ogenschijnlijk niet vanzelfsprekend zijn, zoals het overnemen van de concessies van de veerdiensten. Een ander voorbeeld is het bevorderen van betrokkenheid van jonge mensen bij de besluitvorming. De krimp geeft nog meer druk op de schouders van de jonge generatie die we er dus meer bij moeten betrekken.’

Waarom is Friesland de ideale proeftuin?
‘De provincies zijn schaalbaar, overzichtelijk en staan dichtbij de gemeentebesturen. De Friese aanpak van de economie en ruimtelijke ordening is met het waterschap georganiseerd. We gaan snel om tafel in een goede sfeer en krijgen zaken voor elkaar. Identiteit heeft in onze provincie verder een positief karakter en er is veel vertrouwen over en weer. Je kunt hier dus heel goed een proeftuin maken voor dit soort initiatieven. De relatie jongeren-provincie is er onder meer in het openbaar vervoer: de grootste groep gebruikers ervan studeert aan het mbo of hbo. Verder hebben jongeren veel voorzieningen te maken rond het onderwerp krimp. Doodsoorzaak nummer 1 onder jongeren in onze provincie is verkeersongevallen. We waren al eerder experimenteerregio voor het rijbewijs onder de 18, zodat jongeren langer onder begeleiding blijven rijden. Als je het stemrecht vanaf 16 jaar invoert, zullen jongeren echt niet meteen besluiten om in Friesland blijven, maar ze hebben wel meer invloed. Jonge mensen krijgen direct te maken met besluiten die we nu nemen.’

Heeft u gekeken naar buitenlandse voorbeelden van stemrecht vanaf 16 jaar?
‘Het is helemaal niet zo raar in Europa. Oostenrijk heeft stemrecht vanaf 16 jaar ingevoerd en dat bevalt heel goed. Ook in enkele Duitse deelstaten wordt vanaf 16 jaar gestemd. Critici zeggen dan: kunnen jongeren dat wel? Maar hetzelfde kun je zeggen over mensen van 50. Het is een recht. En bij Provinciale Statenverkiezingen maakt de helft van de stemgerechtigden er geen gebruik van. Geef jongeren de mogelijkheid hun geluid te laten horen. Het kabinet vraagt ook veel van jongeren, zoals met de dienstplicht. Ze betalen belasting en maken gebruik van het openbaar vervoer. Dus waarom niet? Ze zijn behoorlijk maatschappelijk bewust en goed geïnformeerd. Voor wat hoort wat.’

D66 en GroenLinks hebben Kamervragen gesteld over uw verzoek. Is dat een steun in de rug?
‘Ja, dat is onverwacht prettig. We hebben het onderwerp in het bredere overleg met de DG genoemd en sindsdien begint het te rollen. We houden er rekening mee dat de Statenverkiezingen van 2019 nog te vroeg komen. Misschien moeten we het zelf organiseren. Een regeringspartij is in ieder geval al positief, dus dat is zeker een steun in de rug.’

Wat is er eigenlijk voor nodig om toestemming te krijgen?
‘De eerste vraag is of het onder de Experimenteerwet valt. Dan hoeft het niet eerst langs beide Kamers. Eventueel is een uitrol naar de gemeenteraadsverkiezingen een optie, maar de provincie is overzichtelijker. Om het voor maart volgend jaar rond te krijgen, moeten we flink aan de slag, maar we zijn zeker in staat het in goed overleg te organiseren.’